Bilişim dünyasında çığır açan İngiliz matematikçi Alan Turing’e ölümünden yıllar sonra Kraliyet Affı tanındı.
Turing, İngiltere’de eşcinselliğin yasadışı olduğu 1952’de eşcinsel olduğunu itiraf etmiş ve kimyasal ilaçlarla hadım edilme cezasına çarpıtılmıştı.
Eşcinsel olmakla suçlanan Turing, güvenlik bilgilerine erişim yetkisini kaybetti ve İkinci Dünya Savaşı döneminde İngiltere’nin de aralarında olduğu Müttefik Devletler için hayati öneme sahip olan ‘şifre kırma’ çalışmalarına son verildi.
Turing’e, Adalet Bakanı Chris Grayling’in talebi üzerine Kraliyet Affı tanındı.
Grayling, “Dr Alan Turing parlak zekasıyla fevkalade biriydi” dedi.
Adalet Bakanı Grayling, Turing’in savaş döneminde Bletchley Park’ta yaptığı araştırmalarla çatışmaların kısa sürede sonlandığını ve binlerce kişinin de hayatının kurtulduğunu söyledi.
Turing’in çalışmaları sayesinde İkinci Dünya Savaşı döneminde Müttefik Kuvvetler Alman Donanması’nın Enigma makinesiyle şifrelenen mesajlarını okuyabilmişti.
Grayling, “Hayatının son dönemi, şimdi adaletsiz ve ayrımcı olarak değerlendirilen ve yürürlükten kalkan eşcinsel suçlamalarının gölgesindeydi” dedi.
“Turing hatırlanmayı ve savaş dönemindeki olağanüstü katkıları, bilim mirasıyla saygı görmeyi hak eden biri. Kraliçe’nin affı, böylesi fevkalade birine yerinde bir taktirdir.”
Af, 24 Aralık itibarıyla geçerli oluyor.
İntihar mı cinayet mi?
Turing, 1954 yılında siyanür zehirlenmesi nedeniyle öldü ve yapılan soruşturma İngiliz matematikçinin intihar ettiği hükmüne vardı.
Fakat biyografi yazarları, arkadaşları ve dönemindeki diğer öğrenciler bulguların tartışmalı olduğunu savunuyor ve ölümünün bir kaza olduğunu ifade ediyor.
Turing’e af tanınması için yıllarca gösteriler düzenlenmişti.
İngiliz matematikçiye Kraliyet Affı tanınması için geçen yıl Temmuz ayında özel bir tasarı sunan Liberal Demokrat Lord Sharkey, kararın “harika bir haber” olduğunu söyledi.
İnsan hakları eylemcisi Peter Tatchell da “Çok büyük bir İngiliz kahramanı olan Alan Turing’e sonunda Kraliyet Affı tanıyan hükümeti takdir ediyorum ama tamamen aynı suçlamanın yöneltildiği kişilere Kraliyet Affı bir yana, bir özür bile dilenmemesinin çok yanlış olduğunu düşünüyorum” dedi.
Tatchell, “Büyük ahlaksızlık olarak bilinen ve aslında yalnızca erkeklerin kendi rızalarıyla cinsel ilişkiye girmeleri olarak bilinen ilişkiden suçlanan en az 50 bin kişiden bahsediyoruz” diye konuştu.
Tatchell ayrıca ‘öldürüldüğüne ilişkin bir kanıtı olmamasına’ rağmen yüksek güvenlik riski olarak görüldüğü için güvenlik güçleri tarafından öldürülmüş olabileceği ihtimalinin düşünülmesi gerektiğini’ belirtti.
Heykelini diktiler
Manchester’da Alan Turing’in heykelini yapan Glyn Hughes, İngiliz matematikçinin affedilmesinin “memnuniyet verici” olduğunu ifade edip “Onun saygı görmesi ve ünlü olması için çalıştığımız dönemde heykeli için para toplamak gerçekten çok güçtü” dedi.
“Büyük bilgisayar şirketlerinin hiçbiri bir anıt için tek bir kuruş bile vermiyordu. Uzun bir yol kat ettik belki artık verirler.”
Hughes, yine de binlerce eşcinselin affedilmemesi nedeniyle Turing’e tanınan affın kendisini ‘tamamen rahatlatmadığını’ söyledi.
“Asıl sorun tabi, eşcinsellikle suçlanan ve çoğu hayatta olan erkeklere genel af tanınsaydı tazminat alabilirlerdi.”
İki yıl önce Aralık ayında, Direct Gov internet sitesinde yayımlanan bir elektronik dilekçede Turing’in affedilmesi talep edilmiş ve 34 bin imza toplanmıştı. Fakat af talebi reddedilmiş, dönemin Adalet Bakanı Lord McNally Turing’in ‘o dönem suç sayılan bir eyleminden ötürü haklı bir suçtan mahkum edildiğini’ söylemişti.
Af için başka bir dilekçe de 2009 yılının Aralık ayında yayımlanmış, dönemin başbakanı Gordon Brown resmi olarak özür dilemişti. Brown, Turing’in eşcinselliğinden ötürü zulüm görmesinin “dehşet verici” olduğunu söylemişti.
kaynak: hurriyet.com.tr