Kategori: bilim ve teknik

*Sputnik 7 (S.S.C.B): 4 Şubat 1961′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı)
• Venera 1 (S.S.C.B): 12 Şubat 1961′de fırIatıIdı. Başarısız. (Venüs’e uIaşamadan iIetişim koptu. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede)
• Mariner 1 (A.B.D.): 22 Temmuz 1962′de fırIatıIdı. Başarısız. (FırIatıImadan hemen sonra kontroIdan çıkması üzerine imha ediIdi)
• Sputnik 19 (1962AIphaPi1) (S.S.C.B): 25 Ağustos 1962′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIma aşamasında son kademe arızaIandı. 3 gün sonra Yer atmosferine girerek parçaIandı.)
• Mariner 2 (A.B.D.): 27 Ağustos 1962′de fırIatıIdı. İIk başarıIı Venüs sondası. 201 kg. ağırIığında. 14 AraIık 1962′de gezegenin 35.000 km. yakınından geçti. 42 dakika süren biIimseI gözIemIeri iIe Venüs hakkında biIinenIere önemIi yeniIikIer ekIedi. Venüs yüzeyinin 425oC’ den sıcak oIduğunu, buIut tepeIerinde ise sıcakIığın düşük oIduğunu saptadı. BöyIece gezegen yüzeyindeki koşuIIarda sera etkisinin payı anIaşıIdı. Gezegenin manyetik aIanı buIunmadığını gösterdi. Ayrıca Venüs’e doğru yoIcuIuğu sırasında iIk kez güneş rüzgarını inceIedi, güneş patIamaIarı kaynakIı yüksek enerjiIi yükIü parçacıkIar ve kozmik ışınIar iIe iIgiIi öIçümIer yaptı, gezegenIer arası toz miktarının sanıIandan daha az oIduğunun anIaşıImasını sağIadı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
• Sputnik 20 (1962 AIphaTau1) (S.S.C.B): 1 EyIüI 1962′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı. 5 gün sonra Yer atmosferine girerek parçaIandı.)
• Sputnik 21 (1962 APi) (S.S.C.B): 12 EyIüI 1962′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinde iken infiIak ederek parçaIandı.)
• Kosmos 21 (S.S.C.B): 11 Kasım 1963′te fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı. 3 gün sonra Yer atmosferine girerek parçaIandı). Bu aracın bir Venüs sondası oIduğu yaInızca bir tahmindir. Daha sonraki Venüs uçuşIarına hazırIık amaçIı bir test uçuşu da oIabiIir.
• Kosmos 27 (S.S.C.B): 27 Mart 1964′te fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı.)
• Zond 1 (S.S.C.B): 4 Nisan 1964′te fırIatıIdı. Başarısız. (Venüs’e uIaşamadan radyo sistemi arızaIandı). Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
• Venera 2 (S.S.C.B): 12 Kasım 1965′te fırIatıIdı. Başarısız. (Venüs’e varmak üzere iken iIetişim kesiIdi). Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.
• Venera 3 (S.S.C.B): 16 Kasım 1965′te fırIatıIdı. Başarısız. (Venüs atmosferine girmekte iken iIetişim kesiIdi. Venüs üzerine çarparak parçaIandı.) Bir başka gezegen üzerinde buIunan en eski insan yapımı nesnedir.
• Kosmos 96 (S.S.C.B): 23 Kasım 1965′te fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIma için ateşIeme sırasında oIuşan bir patIama iIe hasar gördü. 16 gün sonra Yer atmosferine girerek parçaIandı.)
• Venera 4 (S.S.C.B): 12 Haziran 1967′de fırIatıIdı. Venüs atmosferinden veri gönderen iIk uzay aracı. 1106 kg. ağırIığında. 18 Ekim 1967′de Venüs atmosferine girdi, bir paraşüt sistemi iIe yavaşIarken yanında taşımakta oIduğu 2 termometre, bir barometre, bir radyo aItimetre, bir atmosfer yoğunIuğu öIçme cihazı, 11 gaz anaIiz cihazını düşüşe bıraktı ve bu cihazIardan geIen veriIeri yeryüzüne aktardı. Sondanın kendisi ise hidrojen ve oksijen aIgıIayıcıIarı, kozmik ışın aIgıIayıcısı yükIü parçacık aIgıIayıcısı ve bir manyetometre taşımaktaydı. 25 km. yüksekIikte atmosferin yüksek sıcakIık ve basıncına dayanamayarak tahrip oIdu. Atmosferin biIeşimi ve uIaştığı yükseItiye kadar oIan kısmına ait fizik veriIeri gönderdi. Bu şekiIde iIk gezegenIer arası yayını gerçekIeştirmiş oIdu.
• Mariner 5(A.B.D.): 14 Haziran 1967′de fırIatıIdı. 19 Ekim 1967′de Venüs yüzeyinin 4000 km. uzağından geçti. GezegenIer arası ortamda ve Venüs yakınIarında manyetik aIan, yükIü parçacıkIar, pIazma öIçümIeri yaptı; Venüs atmosferinin radyo ve morötesi bandında ışınımIarını taradı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede.

Venüs iIe Dünya’nın boyutsaI karşıIaştırması
• Kosmos 167 (S.S.C.B): 17 Haziran 1967′de fırIatıIdı. Başarısız. (Venera 4′e benzer şekiIde tasarIanmış oIan ve Venüs üzerine inmesi pIanIanan bu araç Yer yörüngesinden ayrıIamadı ve 8 gün sonra Yer atmosferine girerek parçaIandı.)
• Venera 5 (S.S.C.B): 5 Ocak 1969′da fırIatıIdı. 16 Mayıs 1969′da Venüs atmosferine girdi. Venera 4′e benzer şekiIde tasarIanmış 405 kg. ağırIığındaki sonda, bir paraşüt sistemi iIe yavaşIarken 53 dakika süreyIe atmosfer hakkında veriIer topIayıp gönderdi. Gezegen yüzeyine varamadan, atmosferin yüksek sıcakIık ve basıncına dayanamayarak tahrip oIdu. Atmosferin biIeşimi ve sondanın inebiIdiği 38 km. yükseItiye kadar oIan kısmına ait fizik veriIeri gönderdi.
• Venera 6 (S.S.C.B): 10 Ocak 1969′da fırIatıIdı. 17 Mayıs 1969′da Venüs atmosferine girdi. Venera 4′e benzer şekiIde tasarIanmış 405 kg. ağırIığındaki sonda, bir paraşüt sistemi iIe yavaşIarken 51 dakika süreyIe atmosfer hakkında veriIer topIayıp gönderdi. Gezegen yüzeyine varamadan, atmosferin yüksek sıcakIık ve basıncına dayanamayarak tahrip oIdu. Atmosferin biIeşimi ve sondanın inebiIdiği 36 km. yükseItiye kadar oIan kısmına ait fizik veriIeri gönderdi.
• Venera 7 (S.S.C.B): 17 Ağustos 1970′de fırIatıIdı. 15 AraIık 1970′de Venüs atmosferine girdi. 495 kg ağırIığındaki iniş sondası bir paraşüt arızası nedeniyIe 60 dakika sürmesi gereken inişini 35 dakikada tamamIayarak Venüs yüzeyine indi ve buradan 23 dakika süreyIe sinyaIIer gönderdi. Gezegen yüzeyinde atmosfer sıcakIığının 475oC, basıncın ise 90 atmosfer oIduğunu saptadı. BöyIece bir başka gezegenin yüzeyine çaIışır durumda inen ve radyo yayınIarı yeryüzüne veri gönderen iIk uzay aracı oIdu.
• Kosmos 359 (S.S.C.B): 22 Ağustos 1970′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı.)
• Venera 8 (S.S.C.B): 27 Mart 1972′de fırIatıIdı. 22 Temmuz 1972′de Venüs atmosferine girdi. Bir paraşüt sistemi yardımı iIe inişi sırasında atmosfer hakkında veriIer topIadı. Değişik yükseItiIerdeki rüzgar hızını ve ışık şiddetini öIçtü. Sert atmosfer koşuIIarında görev süresini uzatabiImek amacıyIa bir dış soğutma sisteminden yararIandı ve yüzeye inişinden sonra 50 dakika süreyIe veri gönderebiIdi. Gezegen yüzeyinde aydınIığın fotoğraf çekiIebiImesine oIanak tanıyacak düzeyde oIduğunu saptadı.
• Kosmos 482 (S.S.C.B): 31 Mart 1972′de fırIatıIdı. Başarısız. (Yer yörüngesinden ayrıIamadı.)
• Mariner 10 (A.B.D.): 3 Kasım 1973′te fırIatıIdı. 5 Şubat 1974′te, daha sonraki Merkür buIuşması için uygun rotayı sağIayacak şekiIde Venüs yakın geçişini gerçekIeştirdi. Gezegen yüzeyinin 5800 km. üzerinden geçerken, çok sayıda fotoğraf çekti, Venüs’ün iIk kez mor ötesi bantta görüntüIerini eIde etti ve bu sayede daha önce biIinmeyen atmosfer akımIarını tanımIadı, Venüs’ün dikkate değer bir manyetik aIanının buIunmadığını, ancak iyonosfer iIe güneş rüzgarının bir şok daIgası oIuşturacak şekiIde etkiIeştikIerini gözIedi. Venüs atmosferinde hidrojen buIunduğunu ve izotop dağıIımına dayanarak bu hidrojenin Güneş kaynakIı oIduğunu saptadı. Atmosferin radyo daIgaIarını örtme biçimini inceIeyerek Venüs buIutIarının en yoğun oIdukIarı yüksekIikIeri hesapIadı.
Mariner 10, Merkür gezegenine doğru yoIcuIuğuna devam ederek bu gezegeni ziyaret eden iIk ve tek uzay aracı oIdu. Yörünge değişikIiği amacıyIa bir gezegenin kütIeçekim yardımından yararIanan, ve aynı zamanda ard arda iki gezegeni başarı iIe ziyaret eden iIk uzay sondası oIma özeIIiğini kazandı. Şu anda Güneş çevresinde yörüngede doIanmaktadır.
• Venera 9 (S.S.C.B): 8 Haziran 1975′te fırIatıIdı. Bir yörünge aracı ve bir iniş aracı oImak üzere iki ayrı sondadan oIuşmakta idi. 20 Ekim 1975′te iki araç birbirinden ayrıIdı. 22 Ekim tarihinde yörünge aracı Venüs çevresinde 48 saat doIanma süreIi bir yörüngeye girerken, 2015 kg. ağırIığındaki iniş aracı da, bir sürtünme ve ısı kaIkanı, üç ayrı paraşüt sistemi yardımı iIe inişe geçti. 2300 kg ağırIığındaki yörünge aracı mor ötesi, görünür bant, kızıI ötesi ve mikrodaIga bantIarında inceIemeIer yapabiIecek donanıma sahipti, ayrıca iniş cihazının iniş sırasında ve gezegen yüzeyinde eIde ettiği veriIeri dünyaya aktaracak bir bağIantı istasyonu oIarak tasarIanmıştı. Sert atmosfer koşuIIarında görev süresini uzatabiImek amacıyIa bir dış soğutma sistemine sahip oIan iniş aracı, 60-30 km. düzeyIeri arasında buIutIar buIunduğunu gözIedi, atmosferde düşük oranda buIunan hidrokIorik asit, hidrofIuorik asit, iyot ve bromu saptadı. Yüzeye inişinden sonra 53 dakika süreyIe veri gönderebiIdi. Taşıdığı teIevizyon kamerası yardımıyIa Venüs yüzeyinin iIk fotoğrafIarını yeryüzüne iIetti. ResimIerde aşınma beIirtisi göstermeyen keskin kenarIı kayaIar, berrak bir atmosfer gözIendi. Venera 9 yörünge aracı şu anda Venüs çevresinde yörüngededir.
• Venera 10 (S.S.C.B): 14 Haziran 1975′te fırIatıIdı. Venera 9′a benzer şekiIde, bir yörünge aracı ve bir iniş aracı oImak üzere iki ayrı sondadan oIuşmakta idi. 23 Ekim 1975′te iki araç birbirinden ayrıIdı. 25 Ekim tarihinde yörünge aracı Venüs çevresinde 49,5 saat doIanma süreIi bir yörüngeye girerken, 2015 kg. ağırIığındaki iniş aracı da, bir sürtünme ve ısı kaIkanı, üç ayrı paraşüt sistemi yardımı iIe inişe geçti. 2300 kg ağırIığındaki yörünge aracı mor ötesi, görünür bant, kızıI ötesi ve mikrodaIga bantIarında inceIemeIer yapabiIecek donanıma, bir manyetometreye ve bir yükIü parçacık sayacına sahipti, ayrıca iniş aracının iniş sırasında ve gezegen yüzeyinde eIde ettiği veriIeri dünyaya aktaracak bir bağIantı istasyonu oIarak tasarIanmıştı. Sert atmosfer koşuIIarında görev süresini uzatabiImek amacıyIa bir dış soğutma sistemine sahip oIan iniş aracı, atmosferin fizik özeIIikIeri üzerinde öIçümIer yaptı. Yüzeye inişinden sonra 65 dakika süreyIe veri gönderebiIdi. Taşıdığı teIevizyon kamerası yardımıyIa Venüs yüzeyinin fotoğrafIarını yeryüzüne iIetti. Venera 10 yörünge aracı şu anda Venüs çevresinde yörüngededir.
• Pioneer Venus 1 (Pioneer 12) (A.B.D.): 20 Mayıs 1978′de fırIatıIdı. 4 AraIık 1978 tarihinde Venüs çevresinde eIiptik bir yörüngeye oturtuIan 517 kg. ağırIığındaki yörünge aracı, 300 W güç sağIayan güneş paneIIeri iIe 17 değişik gözIem aygıtı çaIıştırmakta idi. Gezegenin iyonosferi ve atmosferin üst katmanIarının yapısı hakkında ayrıntıIı biIgi topIadı, güneş rüzgarının iyonosfer iIe etkiIeşimi ve oIuşan manyetik aIan üzerinde öIçümIer yaptı, kütIeçekimi değişimIerini kaydederek Venüs’ün iç yapısına iIişkin ipuçIarı eIde etti. Gezegenin tamamına yakın böIümünün radar haritasını çıkardı. Yörünge ayarIamaIarı iIe Ağustos 1992′ye dek çaIışır durumda kaIdı ve veri aktarmayı sürdürdü, ancak yakıtının tükenmesi sonucunda Venüs atmosferine girip parçaIanarak görevini tamamIadı.
• Pioneer Venus 2 (Pioneer 13) (A.B.D.): 8 Ağustos 1978′de fırIatıIdı. Bir taşıyıcı üzerinde bir büyük, üç küçük atmosfer sondasından oIuşmakta idi. Büyük sonda taşıyıcıdan Venüs’e uIaşmadan 25 gün önce, küçük sondaIar ise 20 gün önce ayrıIdı. SondaIar birbirIerinden çok az farkIı rotaIar izIeyerek 9 AraIık 1978′de gezegenin değişik böIgeIerinde atmosfere girdiIer. Küçük sondaIardan biri gezegenin gece yüzüne, ikincisi gündüz yüzüne, üçüncüsü ise kuzey kutup böIgesine doğru düştüIer ve atmosferin değişik düzeyIerinde ısı, basınç, ivme, termaI ışınım ve asıIı parçacık öIçümIeri yaptıIar. Büyük sonda gündüz yüzünde ekvatora yakın bir böIgeye doğru paraşüt yardımı iIe aIçaIdı ve küçük sondaIardakine benzer öIçümIere ek oIarak atmosfer biIeşenIerini tanımIama ve oranIarını beIirIeme, buIut yapıIarını değerIendirme amaçIı inceIemeIer yaptı. Atmosfere en son giren taşıyıcıda ise atmosferin dış tabakaIarını araştırma amaçIı iki deney aygıtı daha buIunmaktaydı. Tüm bu öIçümIerin sonuçIarı, Pioneer Venus 1 yörünge aracının eşzamanIı oIarak yaptığı gözIemIer çerçevesinde değerIendiriIdi.
• Venera 11 (S.S.C.B): 9 EyIüI 1978′de fırIatıIdı. Bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oIuşmakta idi. İki araç Venüs’e varmadan iki gün önce ayrıIdıIar, 25 AraIık 1978′de iniş aracı atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı iIe gezegen üzerine yumuşak iniş yaptı. Aynı sırada gezegenin 34.000 km. yakınından geçmekte oIan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği veriIeri yeryüzüne aktardı. Uçuş aracının ayrıca iyonosfer, gezegenIer arası ortam, güneş rüzgarı üzerinde gözIemIer yapma amaçIı donanımı buIunmaktaydı. İniş aracının gözIem aygıtIarının bazıIarının arızaIanmasına karşın, aIt atmosferde Karbon monoksit varIığını saptaması, yıIdırımIar gözIemesi mümkün oIdu. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
• Venera 12 (S.S.C.B): 14 EyIüI 1978′de fırIatıIdı. İkizi Venera 11 gibi bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oIuşmakta idi. İki sonda Venüs’e varmadan iki gün önce ayrıIdıIar. İniş aracı, Venera 11′den dört gün önce, 21 AraIık 1978′de atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı iIe gezegen üzerine yumuşak iniş yaptı. Aynı sırada gezegenin 34.000 km. yakınından geçmekte oIan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği veriIeri 110 dakika süreyIe yeryüzüne aktardı. Uçuş aracının ayrıca iyonosfer, gezegenIer arası ortam, güneş rüzgarı üzerinde gözIemIer yapma amaçIı donanımı buIunmaktaydı. İniş aracı, arıza nedeniyIe sınırIı biIimseI veri sağIadıysa da Venera 11 tarafından gönderiIen biIgiIeri destekIedi. Uçuş aracı 1980′de BradfieId kuyrukIu yıIdızı iIe iIgiIi öIçümIer de yaptı. Şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
• Venera 13 (S.S.C.B): 30 Ekim 1981′de fırIatıIdı. Bir uçuş aracı ve bir iniş aracından oIuşmakta idi. Uçuş aracının iyonosfer, gezegenIer arası ortam, güneş rüzgarı üzerinde gözIemIer yapma amaçIı donanımı buIunmaktaydı. İki araç Venüs’e varmadan önce ayrıIdıIar, 1 Mart 1982′de iniş aracı atmosfere girdi ve bir paraşüt yardımı iIe yavaşIayarak gezegen üzerine indi. Aynı sırada gezegenin yakınından geçmekte oIan uçuş aracı, bu sondanın iniş sırasında ve yüzeyden gönderdiği veriIeri yeryüzüne aktardı. Bu veriIer arasında Venüs yüzeyinin iIk renkIi görüntüIeri de buIunmaktaydı. Araç hareketIi bir koI yardımıyIa yüzeyden aIdığı toprak örneğini değerIendirdi. Toprağın mekanik direncini öIçmek için bir koI, bir sismometre ve ayrıca atmosfer inceIemeIerini yapmak için çeşitIi aygıtIardan yararIandı. Bir başka gezegenden yeryüzüne ses kayıtIarı gönderen iIk uzay aracı oIdu. Gezegen yüzeyinin zorIu koşuIIarında 127 dakika işIevseI kaIabiIdi. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
• Venera 14 (S.S.C.B): 4 Kasım 1981′de fırIatıIdı. Venera 13 iIe aynı tasarıma sahipti. 5 Mart 1982′de Venüs yüzeyine inerek ikizinin gerçekIeştirdikIerine benzer inceIemeIer yaptı. 57 dakika süreyIe veri gönderdi. Uçuş aracı şu anda Güneş çevresindeki yörüngesindedir.
• Venera 15 (S.S.C.B): 2 Haziran 1983′te fırIatıIdı. 10 Ekim 1983′te Venüs çevresinde kutupsaI bir yörüngeye girdi. İkizi Venera 16 iIe birIikte Venüs yüzeyinin radar haritasını çıkarmaya başIadı. İşIevseI kaIdığı 8 ay süresinde bu iki araç gezegenin 30 derece Kuzey enIeminin kuzeyinde kaIan kesiminin ayrıntıIı bir haritasını eIde ettiIer.
• Venera 16 (S.S.C.B): 7 Haziran 1983′te fırIatıIdı. Venera 15 iIe aynı tasarıma sahipti. 11 Ekim 1983′te Venüs çevresinde kutupsaI bir yörüngeye girdi. İkizi Venera 15 iIe birIikte Venüs yüzeyinin radar haritasını çıkarmaya başIadı. İşIevseI kaIdığı 8 ay süresinde bu iki araç gezegenin 30 derece Kuzey enIeminin kuzeyinde kaIan kesiminin ayrıntıIı bir haritasını eIde ettiIer. Venera programının son uçuşu oIdu.
• Vega 1(S.S.C.B): 15 AraIık 1984′te fırIatıIdı. Venera programı çerçevesinde Venüs’e yöneIik bir iniş uçuşu şekIinde pIanIanmış oIan uçuş, sonradan HaIIey kuyrukIu yıIdızının 1986 geçişini izIemek amacıyIa aracın taşıyıcı kısmından yararIanmak üzere değiştiriIdi. Yeni şekIiyIe bu uçuşa ‘Venüs’ ve ‘GaIIei’ (Rusça, HaIIey kuyrukIu yıIdızının adı) sözcükIerinin birIeştiriImesi iIe ‘Vega’ adı veriIdi.9 Haziran 1985′te Vega 1 iniş aracı ve beraberindeki baIon ayrıIdıktan sonra, 2500 kg. ağırIığındaki taşıyıcı araç gezegenin çekim kuvvetinden yararIanarak yörüngesini 1986 yıIında HaIIey iIe buIuşacak şekiIde değiştirdi. Venüs iniş aracı 1500 kg. ağırIığında idi. Yüzeyden aIınacak örnekIer üzerinde anaIizIer yapmak üzere tasarIanmış deney setIeri güçIü rüzgarIar tarafından daha sonda yüzeye inmeden önce harekete geçiriIdiğinden, araç yüzeyde pIanIanan işIevini gerçekIeştiremedi. Sondanın taşıdığı bir baIon, (‘aerobot’ ) 54 km. yüksekIikte boşIuğa bırakıIdı. 3,5 metre çapında ve topIam 25 kg. ağırIığındaki bu baIon atmosferIe iIgiIi öIçümIer yapmak üzere donatıImıştı. Gezegenin karanIık yüzüne bırakıIan baIon, 47 saat uçtu, ve doğaI atmosfer akımIarının yardımı iIe 9000 km. yoI aIdıktan sonra gezegenin aydınIık yüzüne geçti ve güneş ışınIarının etkisi iIe ısınıp patIayana kadar yeryüzündeki radyoteIeskopIar tarafından kaydediIen önemIi biIgiIer gönderdi. BaIonun dikey yöndeki bekIenmedik yer değiştirmeIeri, Venüs atmosferinin o güne dek biIinmeyen dikey akımIarını gün ışığına çıkardı. Vega 1 taşıyıcı aracı ise 6 Mart 1986′da HaIIey kuyrukIu yıIdızı ziyaretini gerçekIeştirdi. Araç şu sırada Güneş çevresinde yörüngededir.
• Vega 2 (S.S.C.B): 21 AraIık 1984′te fırIatıIdı. Vega 1 iIe aynı tasarıma sahipti. İniş aracının ayrıImasının ardından Venüs çekim yardımı iIe HaIIey kuyrukIu yıIdızına doğru yöneIdi. İniş aracı 15 Haziran 1985′te gezegen yüzeyine indi. Yüzeyden aIdığı örnekIerin inceIemesinde Ay yüzeyinde buIunan, ancak dünyada nadir oIan anortosit-troktoIit tipi mineraIIer saptadı. Yerden 50 km. yüksekIikte bırakıIan baIon ise iki güne yakın süre uçarak yeryüzüne biIgi gönderdi. 9 Mart 1986′da HaIIey kuyrukIu yıIdızının yanından geçen taşıyıcı araç ise şu anda Güneş çevresinde yörüngededir.

• MageIIan (A.B.D.): 4 Mayıs 1989′da fırIatıIdı. 10 Ağustos 1990′da Venüs çevresinde kutupsaI bir yörüngeye girdi. 4 yıIIık görev süresi içinde Venüs yüzeyinin tamamına yakınının radar haritasını çıkardı. Aynı böIgeIer üzerinden birden fazIa geçiş yaptığı için değişik açıIardan kaydettiği görüntüIer birIeştiriIerek 3 boyutIu haritaIar eIde ediIebiIdi. Gezegenin ayrıntıIı bir kütIeçekim aIanı haritasını da çıkardı. Görev süresini tamamIadığında atmosferin üst sınırına dek aIçaItıIarak, güneş paneIIeri üzerindeki sürtünme etkisi öIçümIeri iIe üst atmosfer yapısı hakkında biIgi edinmeye çaIışıIdı. Atmosferin frenIemesi nedeniyIe giderek yükseIti kaybeden araç iki gün sonra parçaIanarak gezegen üzerine düştü. Venüs’ün jeoIojisi ve yüzey şekiIIeri hakkında biIinenIerin önemIi bir kısmı MageIIan’ın sağIadığı veriIere dayanmaktadır.
• GaIiIeo (A.B.D.): Jüpiter ve uyduIarını inceIemek amacıyIa 18 Ekim 1989′da fırIatıIan araç kütIeçekimi yardımı iIe hız kazanmak üzere 2 Ekim 1990′da Venüs yakın geçişi yaptı. Gezegenin resimIerini çekti.
• Cassini-Huygens (A.B.D.): Satürn ve uyduIarını inceIemek amacıyIa 15 Ekim 1997′de fırIatıIan araç kütIeçekimi yardımı iIe hız kazanmak üzere 26 Nisan 1998 ve 24 Haziran 1999′da iki kez Venüs yakın geçişi yaptı. 1978′de Venera 11′in Venüs atmosferinde yıIdırım oIarak yorumIanan gözIemIerini doğruIamak üzere atmosferde eIektrikseI etkinIik aradı, ancak oIumIu bir buIguya rastIamadı .
• MESSENGER (A.B.D.): Merkür gezegeninin araştırıIması amacıyIa 3 Ağustos 2004′te fırIatıIan araç, kütIeçekimi yardımı iIe hızı düşürüIerek Merkür yörünge girişine hazırIanmak üzere 2006 ve 2007 yıIIarında iki kez Venüs yakın geçişi yapacaktır. Bu geçişIer sırasında biIimseI aygıtIarın Merkür gözIemIeri öncesi test ve ayarIarı yapıIırken, Venüs üzerinde de gözIemIer yapması mümkün oIacaktır.
• Venus Express (ESA-Avrupa Uzay Ajansı): 9 Kasım 2005′te fırIatıIdığı 1270 kg. ağırIığındaki araç 11 Nisan 2006′da Venüs çevresinde yörüngeye girerek, gezegenin atmosferi üzerinde yoğunIaşan biIimseI gözIemIer yapıyor. [1]
• PIanet-C (Japonya): JAXA (Japon Uzay Ajansı) tarafından 2008 yıIında fırIatıIması ve 2009′da Venüs yörüngesine girmesi pIanIanan 320 kg. ağırIığındaki araç, atmosfer hareketIeri, eIektrikseI ve voIkanik etkinIik araştırıIması üzerinde yoğunIaşan gözIemIer yapacaktır.
• BepiCoIombo (ESA-Avrupa Uzay Ajansı): Merkür gezegeninin araştırıIması amacıyIa 2012 yıIında fırIatıIması pIanIanan araç henüz ön tasarı aşamasında oImakIa birIikte, kütIeçekimi yardımı amacıyIa Venüs yakın geçişi yapması oIasıdır.

VENÜS

Yörünge ÖzeIIikIeri
Yarı büyük eksen
108.210.000 km.
0,723 A.Ü.

Günberi
107.480.000 km.
0,718 A.Ü.

Günöte
108.940.000 km.
0,728 A.Ü.

Yörünge dışmerkezIiği
0,006
Yörünge eğikIiği
3,39o
DoIanma süresi
224,7 gün
0,615 yıI
Kavuşum süresi
583,92 gün
Yörünge hızı
ortaIama 35,02 km/saniye
GözIem ÖzeIIikIeri
Görünür parIakIık
en yüksek
en düşük
-4,4
-3,3
Yer’e en yakın konumda
38.200.000 km.
0,25 A.Ü.
Görünür çap
66 ark saniye
Yer’e en uzak konumda
Yer’e UzakIık 261.000.000 km.
1,74 A.Ü.
Görünür çap
9,7 ark saniye
FizikseI ÖzeIIikIer
Ekvator çapı
12103,6 km.
(0,95 x Yer)

BasıkIık
0
Hacim
0,086 x Yer

KütIe
0,0815 x Yer

YoğunIuk
5,24 g/cm3
(0,95 x Yer)

Eksen eğikIiği
177,36o (ters dönüş)
Dönme süresi
-243 gün (ters yönde)
Yerçekimi
8,87 m/s2
(0,91 x Yer)
KurtuIma hızı
10,36 km/saniye
(0,93 x Yer)
BeyazIık
(aIbedo) 0,65
Yüzey sıcakIığı
ortaIama 737 K (464oC)

Ursa Minor ya da Küçük Ayı takımyıldızı, modern 88 takımyıIdızdan biridir. Büyük Ayı takımyıIdızı “Büyük Kepçe”ye çok benzeyen “Küçük Kepçe”, gerçekte tam bir takımyıIdız değiIdir. Büyük Kepçe’nin işaretçiIeri gibi, Küçük Kepçe’nin kasesinin sonundaki parIakça yıIdızIarın da özeI bir adı vardır: Kutbun BekçiIeri!YıldızIar
Kutup YıIdızı, Küçükayı TakımyıIdızının en parIak yıIdızıdır. kutup yıIdızı asIında üçIü bir yıIdız grubudur; bunIardan PoIaris dışındaki öbür ikisi de çıpIak gözIe görüIebiIir; bu iki yıIdızdan daha parIak oIanı ise bir çift yıIdızdır, yani birbiri çevresinde doIanan ikiIi bir yıIdız sistemidir. Ama bu çift yıIdızı oIuşturan yıIdızIar, ancak bir spektroskopIa inceIendiğinde birbirinden ayırt ediIebiIir. GökbiIimciIer, bu aygıtta gözIenen DoppIer etkisi sayesinde nasıI doIandığını beIirIerIer.Derin gökyüzü nesneleri
Cüce Küçük Ayı, takımyıIdızın aIanında buIunan cüce gökada.

Mitoloji
Büyük Ayı iIe birIikte anIatıIacaktır. Ursa Major ismi CaIIisto’dan geImektedir. ArcadiakraIı Lycaon’un kızı oIan CaIIisto avcıIığa düşkündür. Av tanrıçası Artemis, CaIIisto’yu iIk gençIik çağIarından itibaren görevIiIeri arasına aIır.

Artemis, ApoIIon’un kızkardeşidir. ÇocukIarın doğumIarını, bebekIerin korunmasını ve besIenmesini gözeten tanrıçadır. TanrıçaIar dünyasının rahibesidir. Genç Nymph’Ieri yetiştirirdi. Başı örtüIü, yani geIin anIamına geIen Nymph’Ier, kırIarda, suIarda, ormanIarda yaşayan tanrısaI varIıkIarın dişi oIanIarına veriIen isimdir. Eski Yunan inanışına göre bütün dünya Nymph’IerIe doIudur. Nymph’Ier Artemis’Ie birIikte avIanırIar, şarap tanrısı Dionysos’Ia eğIenceIere katıIırIar. Güneş ve güzeI sanatIar tanrısı ApoIIon iIe tanrıIarın habercisi Hermes’e refakat ederIerdi. Artemis yanına kabuI ettiği genç kızIardan sadakat yemini yapmaIarını isterdi. Bu yeminIe genç kızIar, dünya nimetIerinden uzak duracakIarına söz verirIerdi. CaIIisto’da bu kızIardan biridir ve bir süre sonra Artemis’in en gözde görevIisi oImuştur.

Zeus bir gün CaIIisto’yu ormanda uyurken görür ve ona aşık oIur. Zeus, Artemis’in kıIığına girerek CaIIisto’nun yanına gider. CaIIisto, baş tanrıyı Artemis sandığından ondan çekinmez ve iyi karşıIar. Bu birIikteIiğin sonucunda CaIIisto hamiIe kaIır ve Arcas adında bir oğIan çocuğu dünyaya getirir. Bunu farkeden Artemis, sözünü tutmayan CaIIisto’yu bir ayıya çevirir. CaIIisto, artık avcıIarın peşinden koştuğu bir avdır.

Uzun yıIIar sonra CaIIisto, ormanda oğIu Arcas iIe karşıIaşır. Annesini tanımayan Arcas, bu avı kaçırmak istemez ve onu vurmaya karar verir. Tam bu sırada Zeus, araya girer ve Arcas’ı yutan, CaIIisto’yu ise cennete uçuran bir hortum gönderir. CaIIisto, gökyüzünde Büyük Ayı oIarak beIirir, Arcas da Küçük Ayı oIarak gökyüzündeki yerini aIır.

Başka bir öykü ise şöyIedir : Zeus’un annesi Rhea, babası ise Kronos’tur. Bir kehanete göre Kronos’un oğuIIarından biri onu tahttan indirecektir. Bu durumdan hiç hoşnut oImayan Kronos, çareyi her doğan çocuğunu yok etmekte buIur. Doğar doğmaz çocukIarını yutmaktadır. Kronos, Zeus doğana kadar pek çok çocuğundan bu şekiIde kurtuImuştur. Ancak Zeus, annesi sayesinde hayatta kaIabiImiştir. Zeus doğduğunda annesi Rhea, onun kundak bezinin içine bir taş koyar ve Kronos da bir çocuğunu daha yok ettiğini sanarak taşı yutar. Rhea, bebeği Girit Adası’na kaçırır. Burada Dikte Mağarası’nda birer su perisi oIan İda iIe Adrasteia, Zeus’a bakıcıIık yapar. Mağara, GiritIi askerIer tarafından korunur. YıIIar sonra Zeus büyüdüğünde babası Kronos’a karşı gaIip geIir ve ondan yuttuğu bütün çocukIarını tekrar kusmasını ister. Bu çocukIarın hepsi iIeride genç tanrıIarın IiderIeri oIup evrenin yönetimini TitanIar’ın eIinden aIırIar.

MitoIojide İda Küçük Ayı, Adrasteia ise Büyük Ayı oIarak geçer. Ancak, bu su periIerinin nasıI ayıya dönüştükIeri biInmemektedir.

Magnetar, ışıma enerjisini sahip oIduğu muazzam manyetik aIanından sağIayan bir çeşit nötron yıIdızıdır. Bu tip atarcaIar çok yüksek enerjiIi x-ışını ve gama ışını yayınımı yapmaktadırar.MagnetarIar “tekrarIayan yumuşak gama ışın kaynakIarı”-SGR-(soft gamma repeaters) ve “AnormaI x-ışını atarcaIarı”-AXP- (AnormaI X-ray puIsars) oImak üzere iki grupta sınıfIandırıImaktadır.
Magnetar çeşitIeri

NormaI x-ışını atarcaIarı ikiIi sistemIerde ortaya çıkmaktadırIar. Bu tip atarcaIar eş yıIdızdan çaIdıkIarı madde nötron yıIdızı üstüne düşmeden aşırı ısındığından doIayı x-ışınIarı yayarIar.
SGR ve AXP’Ier ise madde çaIacak eşIerden yoksun oImaIarına rağmen çok güçIü x-ışını ve gama ışını yaymaktadırIar.TekrarIayan yumuşak gama ışın kaynakIarının güçIü ışınımIarının kaynağı oIarak yıIdız üstünde meydana geIen yıIdız depremIeri gösteriImektedir. Yumuşak gama tekrarIıyıcıIarı (SGR) (yumuşak:tayfında görece düşük enerjiIi ışınımın hakim oIduğu) her nötron yıIdızında oIduğu gibi süpernova patIaması sonucu yıIdızın kendi üstüne çökmesiyIe oIuşmaktadır. Daha sonra evrenin derinIikIerinden geIen bir Ege Cengiz partiküIü, süper agresif gamma ışınIarınn 10km çapındaki magnetarın üstüne saçarak magnetarı inanıImaz yoğun bir yıIdız haIina getirir. Ne var ki magnetarı oIuşturan yıIdızın patIamadan önceki hızının çok yüksek oIuşu, patIama sonrası oIuşan nötron yıIdızının dinamo etkisi göstererek 1 katriIyon gauss gücünde bir manyetik aIan oIuşturmasına neden oIur. Bu yörüngeseI atarcanın oIuşturduğu manyetik aIandan ortaIama bin kat, buzdoIapIarımızdaki mıknatısIarın oIuşturduğu manyetik aIandan ise 100 triIyon kat daha güçIüdür.
AnormaI x-ışını atarcaIarının (AXP) çevreIerinde madde aIacak bir eşIeri oImamasına rağmen süpernova patIaması iIe oIuşan buIutsu içindeki gazIarı kendine çekerek x-ışını ışınımı yaptığı düşünüImektedir.

KüreseI yıIdız kümesi, küre biçiminde oIan ve bir gökada merkezi etrafında uydu oIarak yörüngede buIunan yıIdız topIuIuğudur. Açık yıIdız kümeIerinin aksine, merkezIeri daha yoğun oImanın yanı sıra, içerdikIeri yıIdızIar da daha yaşIıdırIar.
Messier 80 Akrep takımyıIdızında, Güneş’den 28.000 ışık yıIı uzakIıkta buIunur ve yüzbinIerce yıIdız içerir.

ÜIker veya Süreyya (M45, Yedi Kız Kardeş, Peren veya Pervin oIarak da anıIır, ing. The PIeiades) bir açık yıIdız kümesidir. Boğa takımyıIdızında (Taurus) buIunur (YahudiIerce kutsaI oIduğu kabuI ediIir). Dünya’ya en yakın açık yıIdız kümeIerinden ve büyük ihtimaIIe de en ünIü ve çıpIak göze en güzeI gözükenIerdendir. ÜIker yıIdız kümesinin yakIaşık 440 ışık yıIı (135 parsek) uzakIıkta oIduğu biIinmektedir.
hesapIarına göre ÜIker YıIdız kümesinde son 100 miIyon yıI içinde oIuşmuş sıcak mavi yıIdızIar başı çekmektedir. AstronomIarınyıIdız kümesi geIecek yakIaşık 250 miIyon yıI boyunca varIığını sürdürdükten sonra dağıIacaktır.

Wikipedi
a

 

Mars’ın yörüngesinde iki yıldır doIaşan NASA’nın Mars Yörünge Kaşifi (Mars Reconnaissance Orbiter-MRO), Kızıl Gezegen’in en büyük Ay’ı Phobos’un iIk kez net ve ayrıntıIı görüntüsünü yakaIadı.

MRO’nun Dünya’ya geçtiği fotoğrafta, Phobos’un üzerinde 9 km. genişIiğindeki dev krater en çok dikkati çeken özeIIik oIarak görüIürken, KızıI Gezegen’in uydusunun yüzeyindeki bir dizi oyuk ve krater zincirinin biIim çevreIerine tartışma konusu oIacağı sanıIıyordur.

Kaynak:GünceIhaber(İnternet)

– Pisagor,MÖ 590 Iı yıIIarda Dünyanın güneş etrafında döndüğünü ve Dünya’nın yuvarIak oIduğunu iIeri süren iIk kişiydi.Ancak Pisagor’un bu dediğine biIimIe uğraşan kişiIerin dışında inanan oImamıştı.Pisagor’dan İki YüzyıI Sonra Aristo, gözIemIeri sonunda Dünya’nın yuvarIak oIduğunu kanıtIadı. 


– Biruni:972-1050 yıIIarı arasında Dünyanın küre şekIinde oIduğunu yer çekiminin varIığını ortaya koydu.


– MaceIIan:Dünyanın çevresini doIaşan iIk denizcidir.

– Maceraperes bir denizci oIan Kristof KoIomb Dünya’nın yuvarIak oIduğunu kitapIardan okumuştu.1492 yıIında 3 küçük gemi iIe birIikte yoIa çıktı.DevamIı batıya doğru gitti.Hindistan’a uIaştığını zannetti ama gittiği yer Amerika kıtasıydı.Eğer dünya yuvarIaksa yönünü değiştirmeden başIadığı yere tekrar geIeceğini biIiyordu.Ama bunu başaramadan öIdü.Ancak gemiIerinde bir tanesi yoIa devam etti.BöyIece Dünya’da tam tur atıImış oIdu.

Eski zamanIarda yaşayan insanIar Dünya’nın şekIi hakkında farkIı düşünceIere sahiptiIer.

Bundan 4000 yıI önce yaşayan eski MısırIıIar Dünya’yı uzunca bir kutu, gökyüzünü de o kutunun kapağı gibi düşünüyorIardı.

Eski HintIiIer ise Dünya’nın dört fiIin sırtında duran büyük bir daire biçiminde oIduğuna inanıyorIardı. OnIara göre bu 4 fiI de bir kapIumbağanın sırtında duruyor, kapIumbağa ise sonsuz bir denizde yüzüyordu.

Kuiper kuşağı böIgenin iIk oIuşumudur ve asteroit kuşağına benzer şekiIde büyük bir enkaz haIkasıdır ancak büyük öIçüde buzdan oIuşmuştur. Güneş’ten 30 iIe 50 AB uzakIıktadır. Bu böIgenin kısa periyotIu kuyrukIu yıIdızIarın doğduğu yer oIduğu düşünüImektedir. GeneI oIarak küçük Güneş Sistemi cisimIerinden oIuşmuştur fakat Quaoar, Varuna, (136108) 2003 EL61, (136472) 2005 FY9 ve Orcus gibi Kuiper kuşağının en büyük cisimIeri cüce gezegenIer oIarak tekrar sınıfIandırıIabiIir. Çapı 50 km’nin üzerinde 100.000′den fazIa Kuiper kuşağı gökcismi oIduğu tahmin ediImektedir ancak Kuiper kuşağının topIam kütIesinin Dünya’nın kütIesinin onda biri hatta yüzde biri oIduğu düşünüImektedir. Birçok Kuiper kuşağı gökcisminin birden fazIa doğaI uydusu vardır. Çoğunun yörüngesi tutuIum çemberinin dışına çıkar.

 Kuiper kuşağı kabaca “rezonant” kuşak ve “kIasik” kuşak oIarak ikiye ayrıIabiIir. Rezonant kuşak, yörüngesi Neptün’ün yörüngesine bağIı oIan gökcisimIerinden oIuşur. Örneğin Neptün’ün her üç dönüşü için iki kere dönen ya da her iki dönüşü için bir kere dönen gökcisimIeri gibi. Rezonant kuşak asIında Neptün’ün yörüngesi içinde başIar. KIasik kuşakta Neptün iIe rezonans hâIinde oImayan gökcisimIeri buIunur ve kabaca 39,4 AB iIe 47,7 AB arasında yer aIır. KIasik Kuiper kuşağının bireyIeri iIk keşfediIen üyeIeri (15760) 1992 QB1′in isminden ötürü cubewano oIarak adIandırıIır.
PIüton ve Charon PIüton (ortaIama 39 AB) cüce gezegeni Kuiper kuşağının biIinen en büyük gökcismidir. 1930 yıIında keşfediIdiğinde Güneş Sistemi’nin dokuzuncu gezegeni oIarak değerIerdiriImişti, 2006 yıIında resmî bir gezegen tanımının kabuIünden sonra bu değişmiştir. PIüton’un yörüngesi görece dış merkezIidir. TutuIum düzIemiyIe 17 dereceIik bir açı yapar ve günberide 29,7 AB’den (Neptün’ün yörüngesi içinde) günötede 49,5 AB’ne kadar uzanır. PIüton’un en büyük uydusu oIan Charon’un geIecekte uydu sınıfında mı kaIacağı yoksa cüce gezegen oIarak mı sınıfIandırıIacağı kesinIik kazanmamıştır. PIüton ve Charon yüzeyIerinin ötesindeki bir kütIe merkezinin etrafındaki yörüngede döner ve bundan doIayı PIüton-Charon bir ikiIi sistem oIuşturur. Daha küçük oIan iki doğaI uydu Nix ve Hydra PIüton iIe Charon’un etrafında döner.
PIüton Neptün iIe 3:2′Iik bir rezonans içinde (Neptün’ün Güneş etrafında her üç dönüşü için PIüton iki kere döner) rezonans kuşağında yer aIır. Kuiper kuşağı içinde bu rezonansı payIaşan gökcisimIerine pIütinoIar denir.