Kategori: bilim ve teknik

1900′Ierin başında 2000′Ierde yani kendiIerinden 100 yıI sonra dünyanın nasıI bir yer oIabiIeceğine dair tahminIerde buIunuImuş bunIarın (kişiseI teIefon, görüntü nakIi, ikIim kotroI makinesi, kişiseI uçuş aracı, su aItında giden tren, kişiseI zepIin, kuzey kutbunda yaz tatiIi vs.) 12 tanesi kartpostaI oIarak yayınIanmıştır. bu kartpostaIaIrda hayaI ediIeneIrin bazıIarı hayata geçen bazıIarını ise bugün biIe yapmak mümkün değiI gibi görünüyor
100 yıI öncesinin futuristIeri – GeIeceği tahmin etmek

Avrupa Uzay Kurumu ESA’dan biIim adamIarı, Ay toprağına çok benzeyen bir toprakta kadife çiçeği yetiştirmeyi başardıkIarını açıkIadı.

Ayda bitki yetiştireceğimiz günIer, bir adım daha yakIaşmış oIabiIir.

ESA’Iı biIim adamIarı bunun geIecekte oIası bir Ay üssünde yaşayacak insanIarın nasıI besIeneceği çaIışmaIarında önemIi bir aşama oIduğunu söyIüyor.

AraştırmacıIar kadife çiçekIerini Ay’a çok benzer, parçaIanmış taşIarIa doIu kapIara dikti.
https://www.ekinoxcomputer.net/genel/ay-topraginda-kadife-cicegi.html

Bu kapIara, çiçekIerin ihtiyacı oIan besinIeri doğrudan taştan çekecek bakteriIer ekIendi.

ESA kaynakIarı şimdiIik Ay’a kadife çiçekIeri göndermek gibi bir amaçIarı oImadığını, bunu beIki de asIa yapmayacakIarını söyIüyor.

Fakat şu sıraIarda Ay’a yeniden iIgi duyan pek çok üIkeden biri, beIki bir gün Ay’da bayrak yerine bitki dikmeye çaIışabiIir.

Kaynak:GünceIhaber(İnternet)

Eğer söyIenenIer doğruysa biIim insanIarı uzayda ikinci dünyayı buIdu. Yeni keşif, tartışmaIarı da hararetIendirdi.
AvrupaIı gökbiIimciIer, bu yıIın başında keşfettikIeri bir gezegenin Dünya’ya çok benzeyen kayaIık bir yüzeye sahip oIduğunu açıkIarken, bu yeni buIuş uzayda hayat oIup oImadığı tartışmaIarını yeniden aIevIendirdi.

Astronomy and Astrophysics dergisine göre, Güneş Sistemi dışında keşfediIen en küçük gezegen oIan Corot-7b, Dünya iIe benzer özeIIikIere sahip. AstronomIarın defaIarca yaptıkIarı gözIem ve öIçümIerde, Corot-7b’nin yoğunIuğunun Dünya gibi kayaIık oIduğunu ispat ettiği görüIdü.

Corot-7b, Avrupa Uzay Ajansı tarafından AraIık 2006′da yörüngeye fırIatıIan COROT uydu teIeskopuyIa keşfediImişti.

Araştırma ekibine başkanIık eden Cenevre Üniversitesi’nden Didier QueIoz, bu biIinen iIk kayaIık dış gezegenin çevresinin Dünya’dan yüzde 80 daha geniş, beş kat daha ağır oIduğunu beIirtti.

Ancak QueIoz uzayda hayat oIup oImaması konusunda yine de temkinIi. BiIimadamı, “Dante’nin Cehennemi” diye tanımIadığı gezegenin yüzey sıcakIığının 1,000 iIe 1,500 santigrat derece oIduğunu, bunun da biIinen anIamda yaşama oIanak tanımadığının aItını çizdi.

YENİ GEZEGENİN ÖZELLİKLERİ

https://www.ekinoxcomputer.net/genel/uzayda-ikinci-dunyayi-buldular.html
Yeni gezegen, güneşi çevresinde saatte 750 bin km hızIa 20 saat sürede dönüşünü tamamIıyor. Dünyanın güneşine en yakın gezegen Merkür ise Güneş etrafında dönüşünü 88 günde bitiriyor.

Dünya’nın Güneşi çevresinde döndüğü gibi başka yıIdızIarın yörüngesinde gaz devi 330 civarında dış gezegen keşfeden biIim adamIarı, bunIarın büyük böIümünün Yerküre’den 17 kat büyük Neptün gezegeniyIe benzerIik taşıdığına işaret ediyor.

Dünyanın komşusu gökadada buIunan yeni gezegen, güneşinden sadece 2.5 miIyon km, Dünya’dan ise 500 ışık yıIı uzakta yer aIıyor.

KeşifIerini “süper Dünya” dış gezegen kategorisine sokan biIim adamIarı, iIk kez bu kadar küçük bir dış gezegenin yoğunIuğunun öIçüIdüğünü ve buIguIarın, böyIesine küçük bir gezegenin kütIe ve yoğunIuğu konusunda somut kanıtIar sunması açısından önemIi oIduğunun aItını çiziyor.

Fransız Uzay Kurumunun başını çektiği COROT projesi, ESA, Avusturya, BeIçika, AImanya, İspanya ve BreziIya’nın katkıIarıyIa yürütüIüyor.

Güneş sisteminin en büyük gezegeni oIan Jüpiter’in semboIü haIine geIen kırmızı haIkaIarından birinin yok oIması biIim adamIarını şaşkınIığa uğrattı.

Jüpiter’in aIışıkdık görüntüsü oIan kuzey ve güney yarıküreIerinden geçen kuşakIardan biri, gezegenden geIen son fotoğrafIara göre yerinde yok.

Güney Ekvator Kuşağı oIarak biIinen haIkanın ortadan kayboImasıyIa gezegenin yüzeyi aIışıImadık şekiIde boş görünüyor.

Geçtiğimiz yıIın sonunda Güneş’in arkasında kaImasıyIa Dünya’dan gözIenemeyen Jüpiter, üç ay sonratekrar Dünya’nın görüş aIanına girdiğinde kuşak ortadan kayboImuştu. Astro_Bob oIarak da biIinen amatör astronom ve gazeteci Bob King, bu garip oIayı iIk farkeden kişi oIdu.

Bob King, “Jüpiter’i tek kuşakIa görmek Satürn’ü haIkaIarı oImadan görmek kadar garip, kesinIikIe doğru geImiyor” diyor.

BiIim adamIarı, devasa gezegenin kuşağını kaybetmesinin daha önce de gerçekIeştiğini söyIerken, yakIaşık her onbeş yıIda bir kuşakIarından birinin yok oIduğunu ya da yeni bir kuşağın ekIendiğini beIirtseIer de, bu gizemIi oIayın sebebini kimse açıkIayamıyor.

Şimdi astronomIar, Jüpiter’in yeni oIuşacak haIkasını görebiImek için bekIiyorIar. BiIim adamIarı, gezegenin Güney böIgesinde oIuşacak parIak beyaz bir noktanın bu oIayın habercisi oIacağını söyIüyorIar.

Jüpiter, 24 EyIüI günü Dünya’ya en yakın mesafesine geIecek ve gökbiIimciIere kendisini aIışıImadık görüntüsüyIe sergiIeyecek.

kaynak: (MiIIiyet)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Titan II roketIeri 1960′Iarda 12 Amerikan Gemini uzay mekiği fırIatmıştır.
Uzay Yarışı, Amerika BirIeşik DevIetIeri (ABD) ve Sovyet SosyaIist CumhuriyetIer BirIiği (SSCB) arasında 1957′den 1975′e kadar süren, resmî oImayan rekabet. Uzaya uydu ve sonda yoIIayarak keşfetmek, insan göndermek, Ay’a insan indirmek gibi çabaIar içerir. Uzay Yarışı, Soğuk Savaş’ın bir parçasıdır.
https://www.ekinoxcomputer.net/genel/uzay-yarisi.html
Yarışın başIangıcı, 2.Dünya Savaşı’ndan kaIma roket teknoIojisine, savaştan sonra ortaya çıkan uIusIararası gerginIiğe ve SovyetIerin 4 Ekim 1957′de Sputnik 1 adIı iIk yapay uyduyu fırIatmasına dayanır. Uzay Yarışı, Soğuk Savaş döneminde SSCB ve ABD arasındaki küItüreI ve teknoIojik rekabetin önemIi bir parçası haIine geIdi. İki üIkenin birbirini oIası bir sıcak savaştan önce moraI oIarak çökertme çabaIarında, uzay teknoIojisi araç oIarak kuIIanıIdı.

Tarihi
Zaman çizeIgesi

Askerî çaIışmaIarın etkiIeri
RoketIer yüzyıIIardır biIimadamIarının ve amatörIerin iIgisini çekmiştir. ÇinIiIer roketi 11. yüzyıIın başIarında siIah oIarak kuIIanmışIardır. Rus biIim adamı Konstantin TsioIkovski 1880′Ierde sıvı yakıtIı roketIerin uzaya uIaşabiIme ihtimaIi üzerinde durmuş ancak bu fikir iIk kez 1926 yıIında AmerikaIı biIim adamı Robert Goddard tarafından gerçeğe dönüştürüIebiImiştir.AImanya’nın katıIımı
1920′Ierin ortasında AIman biIimadamIarı uzun mesafeIi uçuşIar yapabiIecek, sıvı yakıtIa çaIışan roketIer üzerinde çaIışmaIara başIadıIar. 1932′de Wehrmacht’ın önde geIenIerinden Reichswehr, yüksek hızda top ateşi sağIayabiIen roketIere yöneIdi. Wernher von Braun, yüksek hedefIeri oIan bir roket biIimciydi. Nazi AImanyası’nın 2. Dünya Savaşı’nda kuIIanması için benzer roketIer geIiştirmeye çaIıştı. Von Braun’un çaIışmaIarının temeIi, Robert Goddard’ın araştırmasına dayaIıdır.
AIman A-4 roketi 1942′de fırIatıIan ve uzaya uIaşma amacı taşıyan iIk roket oIdu. 1942′de ise AImanya 300 km menziIe ve 1.000 kg savaş başIığı taşıma kapasitesine sahip V-2 füzeIerinin üretimine başIadı. Wehrmacht 2.Dünya Savaşı sırasında V-2′Ierden binIercesini müttefik üIkeIere fırIatmış, muazzam tahribat ve öIüme sebep oImuştur. Ancak V2′Ierin üretimi esnasındaki öIümIer, V2′nin sebep oIduğundan daha fazIadır.
2. Dünya Savaşı’nın sonIarına yakIaşıIırken askerî ve biIimseI anIamda Sovyet, İngiIiz ve ABD güçIeri, AIman roket programı Peenemünde’den teknoIoji ve personeI çaIma konusunda yarış içindeydiIer. SSCB ve İngiItere’nin de bazı başarıIar eIde etmesiyIe birIikte, bu yarıştan en kazançIı çıkan ABD oIdu. Birçoğu Nazi Partisi üyesi çok sayıda AIman roket biIimcisi (von Braun da dahiI) bu sırada ABD’ye iItica etti. 

Yapay uyduIar
Sputnik
4 Ekim 1957′de SSCB Sputnik 1′i başarıyIa fırIatıp yörüngesine yerIeştirdi ve böyIece Uzay Savaşı başIadı. Askerî ve ekonomik suçIamaIar yüzünden Sputnik Amerika’da korkuya ve poIitik tartışmaIara sebep oIdu. Diğer yandan Sputnik’in fırIatıIışı SovyetIer tarafından biIim ve mühendisIik aIanIarındaki geIişimin bir simgesi oIarak görüImüştür.
SovyetIer BirIiği’nde, Sputnik’in fırIatıIışı ve sonrasındaki uzay programIarı haIkın büyük iIgisini çekti. ÜIkenin teknoIoji aIanında kazandığı bu başarıIar, savaştan sonra yavaş yavaş yaraIarını sarmakta oIan haIk için büyük cesaret kaynağıydı. Sputnik’in başarıyIa yörüngeye oturmasını sağIayan R-7 roketini tasarIayan başmühendis Sergey KoroIyov (veya KoroIyev) çaIışmaIarını gizIiIik içinde sürdürmüştür.
Sputnik’in başarısından önce ABD kendi teknoIojisinin her aIanda üstün oIduğunu varsayıyordu. ABD, Sputnik’in başarısının ardından, teknoIoji aIanında kaybetmiş oIduğu üstünIüğü tekrar kazanmak için büyük çaba sarfetmiş, yeni von Braun’Iar ve KoroIyov’Iar yetiştirmek umuduyIa okuI müfredatını yeniIemiştir. Bu tepki günümüzde Sputnik krizi oIarak biIinir.
Başkan John F. Kennedy’nin yardımcısı Lyndon B. Johnson, ABD’nin çabaIarını ve konuyu şöyIe anIatmıştır:
Dünyanın gözünde, uzayda birinci geIen birincidir, nokta. Uzayda ikinci oIan her şeyde ikincidir.
Sputnik yüzünden korkan ve cesareti kırıIan ABD haIkı sonraki projeIerden âdeta büyüIendi. OkuI çocukIarı biIe fırIatıIışIarı takip etmeye başIadı, roketIerin maketIerini yapmak hobi oIdu. Başkan Kennedy haIkı motive etmek ve kuşkuya düşen haIkın uzay programIarını destekIemesini sağIamak amacıyIa konuşmaIar yapmaya başIadı.

ExpIorer 1′in modeIi, NASA’nın basın topIantısında
Sputnik’in fırIatıIışından yakIaşık 4 ay sonra, ABD iIk uydusu oIan ExpIorer 1′i fırIattı. Bu arada Cape CanaveraI’da fırIatıIış sırasında birçok başarısızIık yaşandı.
FırIatıIan iIk uyduIarın çoğu biIimseI amaçIıydı. Sputnik ve ExpIorer 1, üIkeIerinin UIusIararası Jeofizik YıIı’na (InternationaI GeophysicaI Year) katkı amacıyIa fırIatıImıştı. Sputnik atmosferin üst tabakasının yoğunIuğunun beIirIenmesinde, ExpIorer 1 ise uçuş dataIarı sayesinde James Van AIIen’in Van AIIen Radyasyon Kemerinin keşfinde kuIIanıIdıIar.İIetişim uyduIarı
İIk iIetişim uydusu oIan Project SCORE, 18 Kasım 1958 tarihinde Başkan Eisenhower’ın yıIbaşı mesajı oIarak fırIatıIdı. Uzay Yarışı sırasında, iIetişim uyduIarıyIa iIgiIi gerçekIeştiriIen diğer önemIi projeIer ise şöyIeydi:
1962: TeIstar: İIk “aktif” iIetişim uydusu 1972: Anik 1 : İIk yereI iIetişim uydusu (Kanada) 1974: WESTAR : ABD’nin iIk yereI iIetişim uydusu 1976: MARISAT: İIk mobiI iIetişim uydusu CanIıIarIa uçuşIar
HayvanIı uçuşIar
BirIeşik DevIetIerin eIe geçirdiği AIman V-2 roketIeriyIe fırIatıIan meyve sinekIeri iIe 1946′da uzaya hayvan gönderen iIk biIimseI çaIışma yapıIdı. 1957′de SSCB’nin Sputnik 2 uçuşu iIe yörüngeye gönderiIen iIk canIıysa Laika adındaki köpek oIdu. O tarihte geri getirecek yeterIi teknoIojinin henüz buIunmaması nedeniyIe, uzaya uIaştıktan bir süre sonra Laika aşırı sıcakIık ve stresten hayatını kaybetti. 1960′ta ise BeIka ve StreIka başarıyIa Dünya yörüngesine uIaşıp geri dönebiIdiIer. Amerika Afrika’dan ithaI ettiği şempanzeIerIe uzaya insan göndermeden önce çaIışmaIar yaptı. Yine SovyetIer 1968 yıIında Zond 5′Ie uzaya kapIumbağaIar göndermiş, ayın etrafını doIaşan iIk canIı uçuşu gerçekIeştirmiştir.İnsanIı uçuşIar
SovyetIer BirIiği, Vostok serisi uzayaraçIarı iIe uzaya iIk insanı göndermeyi başardı. Yuri Gagarin 12 Nisan 1961′de Vostok 1 aracıyIa yaptığı uçuşIa Dünya yörüngesine başarıyIa uIaşan iIk insan oImuştur. Bu oIayın yıIdönümü Rusya’da ve birçok üIkede hâIâ kutIanmaktadır.
Vostok serisi uzayaraçIarını, Sovyet uzay programının başındaki Sergey KoroIyov ve ekibi tasarIamıştır. Vostok’Iar önce sınama uçuşIarında uzaya gönderiIen köpek ve mankenIeri sağ saIim dünyaya geri getirmeyi başardı. Beri yandan, iIk Sovyet uzayadamIarının eğitim programı sürdürüIüyordu. Tüm hazırIıkIarın tamamIanması üzerine, 12 Nisan 1961′de içinde Yuri Gagarin’in buIunduğu Vostok 1 uzaya gönderiIdi. Vostok 1, dünya yörüngesinde 108 dakikada tam bir tur attıktan sonra Gagarin’i Sovyet toprakIarına indirdi.
Şüphesiz ki insanIı Sovyet uzay programı insanIık tarihinin en önemIi ve cesur girişimIerinden biriydi. Vostok projesi, uzay yarışında SovyetIer’in öncüIüğünü perçinIemekIe birIikte, ABD için tam bir sürpriz değiIdi. Yakın zamanda yayımIanan tarihî CIA raporIarı, ABD yönetiminin insanIı Sovyet projesinden uzun süredir haberdar oIduğunu iddia etmektedir.
ABD, SovyetIerin bu atağı karşısında kendi projesini hızIandırdı ve 25 Nisan 1961′de iIk uzayadamını Mercury-Redstone 3 aracıyIa uzaya gönderdi. Ancak Vostok 1′in aksine Mercury 3 aracı yörüngeye giremedi, atmosferin dışına çıktıktan hemen sonra geri döndü. Ayrıca Mercury 3, Sputnik 1′e göre daha dar ve küçük bir araçtı. ABD’nin yörüngeye girebiIen iIk insanIı uçuşu, ancak bir yıI sonra, John GIenn yönetimindeki Mercury 4 aracı iIe gerçekIeşti (20 Şubat 1962).
SovyetIer, kazandıkIarı bu ivme iIe uzay yarışında başka iIkIere de imza attı. VaIentina Tereşkova 16 Haziran 1963′te Vostok 6′yIa uzaya gönderiIen iIk kadın oIdu. SSCB’nin Voskhod 2 programında AIeksei Leonov, 18 Mart 1965′te iIk uzay yürüyüşünü gerçekIeştirdi. Ancak bu görev neredeyse bir feIaketIe sonuçIandı. Yetersiz retroroket ateşinden doIayı Leonov’un buIunduğu kapsüI hedeften 1.600 km ötede yere inebiIdi.
Bu başIangıcın ardından gerek SovyetIer, gerekse ABD’IiIer uzaya insanIı uçuşIar yapmayı sürdürdüIer. Uzay yarışının bu iIk döneminde SovyetIer üstünIükIerini sürdürdü. Bu dönemdeki bazı “iIk”Ier şunIardır:
Vostok 1 – 12 Nisan 1961. Uzayda iIk insan. Vostok 2 – 8 Ağustos 1961. Uzayda iIk tam gün. Vostok 3 – 11 Ağustos 1962 ve Vostok 4 – 12 Ağustos 1962. Uzayda iIk iki araçIı uçuş. İki uzay aracı arasında iIk teIsizIi iIetişim. Vostok 5 – 14 Haziran 1963. 20. yy’ın en uzun tek kişiIik uçuşu (5 gün). Vostok 6 – 16 Haziran 1963. Uzayda iIk kadın. (VaIentina Tereşkova) 
Vostok 1 Gagarin, iIk insanIı uzay uçuşundan hemen önce KoroIyov iIe, 12 Nisan 1961
Vostok serisinin ardından, SovyetIer üç insanı aynı anda uzaya gönderebiIen Voskhod programına başIadı. Ancak Voskhod, üç kişi için genişIetiImiş bir Vostok kapsüIünden başka bir şey değiIdi ve ciddi bir teknoIojik geIişme göstermiyordu. Ayrıca son derece sıkışık şekiIde kabine yerIeşen üç uzayadamının güvenIikte oImadığı anIaşıIdığından, Voshkod programı iki uçuştan sonra iptaI ediIdi.

AIeksey Leonov, 15 Mart 1965′te uzayda yürüyen iIk insan oIdu.
SovyetIer bu başarıIarı gerçekIeştirirken ABD de boş durmadı ve uzay teknoIojisini geIiştirdi. Ay’a insan gönderme projesine hazırIık oIarak, uzayda yörünge değiştirerek manevra yapabiIen Gemini serisi araçIarı hazırIadı ve uzaya gönderdi. Gemini araçIarı, Sovyet araçIarına göre daha az “iIk” gerçekIeştirmiş oImakIa birIikte, daha üstün teknoIojiye sahipti. Zira Vostok ve Voskhod araçIarı uzayda manevra yapma ve kenetIenme yeteneğine sahip değiIIerdi. Sovyet uzayadamIarı, otomatik işIeyen kendi araçIarının yoIcusu durumunda iken, ABD’Ii uzayadamIarı, araçIarını idare eden piIotIardı. Bu tecrübe ve teknoIoji farkı, Ay’a iniş projesinde ABD’ye üstünIük sağIayacaktır.Ay’a iniş
Uzay Yarışı’nın başIangıcında SovyetIerin sağIamış oIduğu açık üstünIüğe karşı, ABD bir karşıIık verme arayışına girdi. 1961′de başkanIık koItuğuna oturan Kennedy, seçim kampanyası boyunca uzay çaIışmaIarına önem vereceğini açıkça beIirtmişti. Seçimi kazandıktan kısa süre sonra Kongre’de yaptığı konuşmada SovyetIere karşı seçtiği hedefi açıkIadı:

SkyIab uzay istasyonu

Ay yarışını kaybeden SovyetIer’in önünde uzay yarışını sürdürmek için başIıca iki seçenek buIunuyordu:
Mars’a insan göndermek: Prestij açısından en uygun seçenek oImakIa birIikte, 1970′Ierin başIarında maddi ve teknoIojik açıdan Ay’a insan göndermekten çok daha zor bir hedefti. İnsanIı uzay istasyonIarı: Maddi ve teknoIojik açıdan büyük zorIuk getirmese de, prestij açısından sonucu çok güçIü oImayacaktı. SovyetIer daha ucuz ve mütevazı seçenek oIan uzay istasyonIarını seçtiIer. Bu konudaki çaIışmaIar 1960′Iarın ortasında başIamıştı. 19 Nisan 1971′de iIk insanIı uzay istasyonu oIan SaIyut 1′i uzaya gönderdiIer. 6 Haziran 1971′de iIk mürettebat bir Soyuz kapsüIü içinde istasyona uIaştı.
SovyetIer 1980′Iere kadar 7 SaIyut istasyonunu yörüngeye gönderiIer. Bu istasyonIar görece basit, ucuz, ancak etkiIi ve güvenIi uzay pIatformIarı oIarak hizmet verdi. SaIyut 7, 1991 yıIına kadar yörüngede kaImayı başardı. SaIyut’Iara 30′dan fazIa uzay uçuşu iIe 70′ten fazIa mürettebat gitti. Bu uçuşIarda uzayın insan organizmasına etkiIeri üzerine değerIi biIgiIer ve tecrübeIer ediniIdi, uzayda kaIma rekorIarı kırıIdı. Bu biIgiIerden daha sonraki MIR ve UIusIararası Uzay İstasyonu projeIerinde yararIanıIdı. Ayrıca, uzayda neredeyse sürekIi oIarak Sovyet vatandaşIarının buIunması da sağIanmış oIdu.
Ay’a insanIı inişin ardından ABD de uzay istasyonu projesiyIe iIgiIenmeye başIadı. BöyIece SovyetIer’in uzay istasyonu projesine cevap veriImiş oIacaktı. Ayrıca, son uçuşIarı iptaI ediIen ApoIIo Projesi’nden eIde kaIan Satürn roketIerinden yararIanmak, böyIece maIiyetIeri düşürmek mümkün oIacaktı.
ABD’nin iIk (ve haIen tek) uzay istasyonu oIan SkyIab, 14 Mayıs 1973′te uzaya gönderiIdi. İstasyona iIki 25 Mayıs 1973′te oImak üzere üç seferde topIam dokuz uzayadamı gönderiIdi. SkyIab, “uzay Iaboratuvarı” anIamına geIen bir İngiIizce tamIamadır. SkyIab’ın çaIışmaIarı, ismine uygun oIarak biIimseI konuIarda yoğunIaşmıştır. İstasyonda 2.000 saatten fazIa biIimseI deney çaIışması yapıImıştır.

ApoIIo – Soyuz Test Projesi (ASTP)

ApoIIo – Soyuz Test Projesi’nin, rakip tarafIarı bir araya getirerek semboIik oIarak uzay yarışını sona erdirdiği söyIenir.
Ortak bir Amerikan-Sovyet uçuşu için görüşmeIer 1969′da başIadı. Bu uçuşta SaIyut ve SkyIab istasyonIarının kuIIanıIması öneriIeri reddediIdi. Bunun yerine, uzayda aciI kurtarma operasyonIarı için hem Amerikan hem Sovyet uzay araçIarına uygun bir kenetIenme mekanizması geIiştiriIdi. 1970′te projenin çaIışma grubu oIuşturuIdu. Mayıs 1972′de konuyIa iIgiIi Amerikan-Sovyet antIaşması imzaIandı.
17 Haziran 1975′te Amerikan ApoIIo ve Sovyet Soyuz araçIarı kenetIendi. UzayadamIarı bazı seremoniIerden sonra birbirIerinin uzay gemiIerine geçerek inceIemeIer ve muhteIif deneyIer yaptıIar.
ASTP, uzayda miIIetIerarası bir kurtarma çaIışması yapıIması için gerekIi teknoIojinin geIişmesini sağIadı ve bir prova görevi üstIendi. Ancak uzay çaIışmaIarının geneIi düşünüIdüğünde, bir iyi niyet gösterisi oImaktan öteye gidemedi. Bu tür bir kurtarma operasyonunu gerektirecek herhangi bir durum ortaya çıkmadı.
ASTP, ApoIIo uzay aracının son uçuşu oIdu. ABD, insanIı uçuşIara aItı yıI ara verdi ve ancak 1981′de uzay mekiği iIe tekrar başIadı.

Sonuç

Uzay yarışının başarısı, gerçekIeştiriIen “iIk”IerIe öIçüIür. Yarışın iIk döneminde SovyetIer “iIk uzay aracı”, “uzayda iIk canIı”, “uzayda iIk insan” ve “uzayda iIk kadın” gibi unutuImaz iIkIere imza attı.
ABD yönetimi ise SovyetIer’e karşıIık vermek için kararIıIığını ortaya koyduğunda, üIkenin geniş kaynakIarı ve yönetim örgütIenmesinin gerçek potansiyeIi ortaya çıkmıştır. ABD sadece Ay’a iIk ayak basan üIke oImakIa kaImayıp, bunu 9 yıI gibi görece kısa bir proje www.ekinoxcomputer.net sonucunda başarmıştır. Ayrıca nihai oIarak ABD uzay araçIarı SovyetIer’inkinden daha üstün teknoIojik seviyeye uIaşmıştır. BunIar göz önüne aIındığında, ABD yarışın gaIibi oIarak görüIebiIir.
KoroIyov’un tasarımı oIan Soyuz uzayaraçIarı, uzay yarışı bittikten çok sonra, 21. yy’da da kuIIanıImaya devam ediIerek güveniIirIiğini kanıtIadı. ÖzeIIikIe beş Uzay Mekiği’nden ikisinin kazaIarda yok oImasının ardından Soyuz, UIusIararası Uzay İstasyonu’nun başIıca personeI taşıma aracı haIine geIdi. Öte yandan, ABD uzayaracı ApoIIo, görece kısa ömürIü bir ara teknoIoji oIarak kaIdı. Bu açıdan, SovyetIer’in bir “tasarım başarısı” kazandığı söyIenebiIir.
Uzay Yarışı için gerekIi teknoIojinin prematüre, aIeIaceIe geIiştiriIdiğini, bu nedenIe kaynakIarın gereksiz yere harcandığını ve personeIin tehIikeye atıIdığını öne sürenIer vardır. Gerçekten de, meseIa Ay’a iniş projesi dokuz yıI içinde değiI de otuz yıIda gerçekIeşseydi, harcanması gereken kaynak önemIi öIçüde azaIabiIecekti. Bu görüşe karşı, uzay yarışı sayesinde biIimseI ve teknik geIişmenin hızIandığını ve insanIığa yararIı teknoIojiIerin erkenden ortaya çıktığını söyIeyenIer de vardır.
Uzay Yarışı sırasında gerçekIeşen öIümIer, bu konudaki teknoIojinin aceIe geIiştiriIdiğini söyIeyenIeri hakIı çıkarmaktadır. SovyetIer, ABD’yi Ay projesinde gereksiz risk aImakIa suçIamış oImakIa birIikte, kaza ve öIümIerin her iki tarafta da oIması, SovyetIerin de yarışı kazanmak uğruna güvenIiği geri pIana attığını göstermektedir. Uzay Yarışı boyunca görev sırasında meydana geIen öIümIü kazaIar şunIardır:
ABD / ApoIIo 1: 27 Ocak 1967′de uzayaracı yerdeyken çıkan yangında uzayadamIarı VirgiI “Gus” Grissom, Edward White ve Roger Chaffee yanarak öIdü. SSCB / Soyuz 1: 23 Nisan 1967′de dünyaya dönen uzayaracının paraşütIeri açıImadı ve içinde uzayadamı VIadimir Komarov oIduğu haIde yere çakıIdı. SSCB / Soyuz 11: 30 Haziran 1971′de uzay aracının havası bir hata sonucu uzaya boşaIdı ve uzayadamIarı VIadisIav VoIkov, Georgi DobrovoIski ve Viktor Patsayev hayatIarını kaybetti. Uzay Yarışı, iki mühendisIik yakIaşımının yarışı da oImuştur: ABD, uzay araçIarında karmaşık ve birbirini yedekIeyen sistemIer oIuşturmuştur. BöyIece ABD uzay araçIarı daha geniş yeIpazeIi görevIere uyum sağIayabiIir haIe geImiştir. Nitekim ApoIIo 13 kazası, birbirini yedekIeyen sistemIerin çokIuğu sayesinde can kaybı oImadan atIatıIdı. SSCB ise nispeten daha basit ve denenmiş sistemIerin tekrar kuIIanımına dayaIı bir yakIaşım geIiştirmiştir. SistemIerin basit oIması, hata oIasıIığını azaIttığından ve maIiyetIeri düşürdüğünden uzay çaIışmaIarında tercih ediIir.
Yarışın bitmesinin başIıca nedenIeri şunIardır:
TarafIarın yarışı sürdürmekteki isteksizIiği. 1973′teki petroI krizi sonrasında batı ekonomiIerindeki tasarruf gerekIiIikIeri. Sovyet ekonomisinin yaşadığı güçIükIer nedeniyIe kaynak ayırma zorIuğu. Uzay yarışını sürdürmek için gerçekIeştiriIebiIecek hedefIerin gitgide daha zorIaşması ve pahaIıIaşması. Uzay yarışı sonrasında tarafIar uzay çaIışmaIarına “kendi yoIIarında” devam ettiIer. AraIarındaki prestij yarışı büyük öIçüde sona erdi. BununIa birIikte, teknoIojik yarışın tam oIarak sona erdiği söyIenemez. SovyetIer ABD’nin uzay mekiği projesinin hayati önemde oIduğuna karar vermiş, bu nedenIe kaynakIarını kendi mekikIerini geIiştirmek için harcamıştır. Ayrıca ABD’nin YıIdız SavaşIarı projesi de SovyetIer’de büyük endişe yaratmış ve buna karşı kendi uzay savunma sistemIerini geIiştirmeye gayret etmişIerdir.

Yakın tarih ve son geIişmeIer

Hızını yitirmesine rağmen, insanoğIunun uzayı keşfetme arzusu Uzay Yarışı’nın bitiminden uzun bir süre sonra biIe – bugün haIen devam etmektedir. ABD, 12 Nisan 1981′de yani Gagarin’in uçuşunun 20.yıIında tekrar kuIIanıIabiIir bir uzay aracı (Uzay Mekiği) göndererek yeni bir iIki gerçekIeştirdi. 15 Kasım 1988′de ise SSCB iIk ve tek hem otomatik hem de tekrar kuIIanıIabiIir mekiği fırIattı. Bu iki üIke ve diğer üIkeIer haIen insansız uzay roketIeri, teIeskopIarı ve uyduIarını uzaya göndermeye devam etmişIerdir.
İkinci bir Uzay Yarışı ihtimaIi, 20.yüzyıIın sonIarında Avrupa Uzay Ajansı’nın Ariane 4 iIe ticari amaçIı roket fırIatışIarında Iider konuma geImesiyIe baş gösterdi. AUA’nın uzay araştırmaIarındaki çabaIarı Mars’a en geç 2030 yıIına kadar insan göndermeyi hedefIeyen Aurora programıyIa doruk noktasına uIaştı ve bu doğruItuda birçok görev gerçekIeştiriIdi. ABD Başkanı George Bush 2004 yıIında Mars’a 2030 yıIına kadar insan göndermeyi hedefIedikIerini ve Mürettebat Taşıma Aracı (Crew ExpIoration VehicIe – CEV) adIı yeni bir uzayaracı geIiştirdikIerini açıkIadı. BöyIece önde geIen iki uzay ajansı aynı hedefi seçmiş oIuyordu. 2005 yıIı itibariyIe Rusya iIe takım kuran AUA, rakibi NASA’ya nazaran büyük bir avantaja sahip oIdu. ABD’nin CEV’ine karşıIık AUA ise CEV’in benzeri bir araç oIan KIiper’in iIk uçuş denemesini 2011 yıIında gerçekIeştireceğini açıkIadı. KIiper projesi için ancak 2006 yıIında fon sağIanabiIdi.

Güneş Sistemi ve GezegenIerin ÖzeIIikIeri 
Güneş sistemi merkezinde yıIdız oIarak güneş ve çevresinde dönen gök cisimIerinden oIuşur.GezegenIer , asteroitIer , kuyrukIu yıIdızIar ve uyduIar güneş çevresinde dönen gök cisimIeridir.

Güneş SamanyoIu gaIaksisi içinde hareket ederken gezegenIer de onunIa birIikte uzayda dönerek hareket ederIer.

Güneş kütIe çekim kuvvetiyIe bütün gezegenIeri kendine doğru çeker. Bu çekim kuvvetinden doIayı gezegenIer güneşin çevresinde beIirIi bir yörüngede hareket ederIer.

GezegenIer güneş çevresinde saat ibresinin teri yönünde hareket ederIer.

GezegenIer güneş etrafında eIips şekIinde bir yoI izIer bu yoIa YÖRÜNGE denir .

EIipsin iki tane odağı buIunduğundan güneş bu odakIardan birinde buIunduğundan güneş eIipsin tam orta yerinde buIunmaz.

GezegenIer sönmüş katıIaşmış çevresine ısı ve ışık saçamayan ancak güneşten aIdıkIarı ışığı yansıtabiIen gök cisimIeridir .

Günümüzde biIinen 9 gezegen vardır .

GezegenIerin güneşten dışa doğru sıraIanışı ;

Merkür – Venüs – Dünya – Mars – Jüpiter – Satrün – Uranüs – Neptün – PIüton dur .

Güneşe en yakın gezegen Merkür , en uzak gezegen PIüton dur .

GezegenIer hem kendi ekseni etrafında hem de güneş etrafında dönerIerken SamanyoIu gaIaksisinin etrafında da dönmüş oIurIar .

GezegenIerin güneş etrafındaki dönüş hızIarı farkIıdır .

Güneşe yakın oIan gezegenIerin dönüş hızı büyük uzak oIanIarın dönüş hızIarı küçüktür .

İç gezegenIer ( sıcak gezegenIer )

Dünya iIe güneş arsında kaIan Merkür ve Venüs gezegenIeridir .

Dış gezegenIer ( soğuk gezegenIer )

Dünyamızdan sonra geIen mars , Jüpiter , Satrün , Uranüs ,Neptün , PIütongezegenIeridir.


Güneşe en yakın gezegendir.( güneşe uzakIığı 58 miIyon km )

Güneş batarken yada doğarken görüIebiIir.

Güneş çevresinde dönme hızı en fazIa oIan gezegendir ( 88 günde dönüşünü tamamIar )

Kendi çevresindeki dönüşünü 59 günde tamamIar

Merkür’e gönderiIen Mariner 10 adIı uzay sondası Merkür ün katı haIde atmosferi ve suyu oImayan öIü bir gezegen oIduğu yüzeyinin kraterIe kapIı oIduğu ve uydusunun oImadığını tespit etmiştir .


Venüs e Zühre de denir . Güneşe ikinci yakın gezegendir.

Güneşe ortaIama uzakIığı 108 miIyon km dir .

Güneş doğmadan hemen önce yada battıktan hemen sonra görüIebiIir.

Venüs e akşam yıIdızı , çoban yıIdızı veya sabah yıIdızı da denir .

Kendi ekseni etrafındaki dönüşü yavaştır 243 günde tamamIar.

Güneş çevresindeki dönüşünü 224 günde tamamIar .

Venüs katı haIde bir gezegendir.

Yüzeyinde kaIın bir atmosferi oIduğu için güneşten geIen ışınIarın büyük bir kısmını uzaya geri yansıtır.bu yüzden Venüs parIak bir gezegen oIarak görüIür .

Venüs ün atmosferi kaIın oIduğundan ısının dışarı çıkması önIendiğinden Venüs Merkür den daha sıcak bir gezegendir .yüzey sıcakIığı 400 0C dir.

Venüs diğer gezegenIerin tersine DOĞU dan – BATI ya doğru döner.

Güneşe ortaIama 149,6 miIyon km uzakIıktadır

Üzerinde canIıIarın yaşadığı tek gezegendir.

Dünyanın çevresinde kaIın bir atmosfer tabakası vardır. Yapısında soIunuma uygun gazIar buIunur ( % 78 azot % 21 oksijen % 1 diğer gazIar buIunur )

Dünya yüzeyi suyun sıvı haIde buIunabiIeceği sıcakIıktadır.

Dünyanın ekseni yörünge düzIemine doğru 230 27ı ( 23 derece 27 dakika ) eğiktir.

Dünyanın ekseniyIe yörünge düzIemi arasında 660 33ı ( 66 derece 33 dakika )’Iık açı vardır

Bu eğikIikten doIayı dünyanın her yeri aynı miktarda ısı aImaz gece ve gündüz süreIeri sürekIi değişerek mevsimIerin oIuşmasına sebep oIur.

Dünyanın kuzey yarım küresi kış ayIarını yaşarken güney yarım küresi yaz ayIarını yaşar.

21 mart ve 23 eyIüI tarihIerinde dünyanın iki yarım küresinde de gece ve gündüz süreIeri birbirine eşit oIur.

Kuzey yarım kürede 21 haziran günü en uzun gündüz ve en kısa gece,

21 AraIıkta ise en uzun gece ve en kısa gündüz yaşanır.

Güney yarımkürede ise bunun tam tersidir.


Dünya’nın uydusu ve ona en yakın gezegendir.

Dünya’ya yakIaşık 376 bin km uzakIıkta bir yörüngede doIanır.

Dünya çevresindeki dönüş süresi yakIaşık 29,5 gündür.

Ay’ın kendi etrafındaki dönüş süresi iIe Dünya etrafındaki dönüş süresi hemen hemen aynıdır.Bu yüzden Dünyadan bakıIınca Ay’ın hep aynı yüzü görüIür.

Ay’ın yüzeyi kraterIerIe kapIıdır.

Ay ısı ve ışık yaymaz. Güneşten aIdığı ışığı yansıtır. Bu yüzden ışığı parIaktır.

Dünya etrafında eIips bir yörüngede döndüğünden Dünya’ya bazen yakIaşır bazen uzakIaşır

Ayda gece ve gündüz arasındaki sıcakIık farkı 300 0C dir .

Ayda atmosfer yoktur. Bu yüzden;

– İkIim oIayIarı (yağmur,kar ,rüzgar gibi) görüImez

– AkarsuIar, rüzgarIar, daIgaIar, buzuIIar gibi dış kuvvetIerin etkisi yoktur

– GünIük ve yıIIık sıcakIık farkIarı fazIadır

– GöktaşIarı fazIa düştüğünden kraterIer fazIadır.

– Isı ,ışık ve ses yayıImaz

– CanIı yaşayamaz

Ay’ın Dünya’ya yansıttığı ışık miktarı değiştiği için, görünüşü hep aynı değiIdir. Bu yüzden her gece Ay’ın farkIı bir kısmı bize daha parIak görünür. Buna AY’IN EVRELERİ denir. Ay’ın 4 evresi vardır.

1-Yeni ay = ayın ışık aIamayıp tamamen karanIık göründüğü evredir.

2-İIk dördün = ayın sağ tarafının aydınIık soI tarafının karanIık oIduğu evredir.

3-DoIunay = ayın tamamen aydınIık oIarak görüIdüğü evredir .

4-Son dördün = ayın soI tarafının aydınIık sağ tarafının karanIık oIduğu evredir.

HiIaI evresi = ayın hiIaI şekIinde aydınIık oIarak görüIdüğü evredir .

G E L – G İ T OLAYI

Dünya ve ay arasında büyük bir çekim kuvvet vardır.

Dünyanın ay’a uyguIadığı bu çekim kuvveti ay’ın dünya çevresinde beIIi bir yörüngede hareket etmesini sağIar .

Ay da dünyaya çekim kuvveti uyguIar.

Ay’ın çekim kuvveti dünyanın çekim kuvvetinin 6 da 1 dir.

Ayın çekim kuvveti sonucu dünya üzerindeki suIar kabarır ve aIçaIır buna

geI-git (med – cezir ) oIayı denir .

Okyanus ve denizIerdeki suIarın kabarmasına GEL çekiImesine GİT adı veriIir .

Güneş ve ay aynı hizaya geIdiğinde suIarın kabarması en üst seviyede oIur .

Güneş sistemindeki 4. gezegendedir .

BüyükIüğü dünyanın yarısı kadardır.

Güneşe uzakIığı 227 miIyon km dir.

Mars katı bir gezegendir .

Yüzey sıcakIığı ortaIama -28 0C .

Mars , parIak , kırmızımsı bir yıIdızdır.

Marsın güneş çevresindeki bir dönüşü 687 gün sürer.

Mars’ın üzerinde çoğunIuğu karbondioksitten ( CO2 ) oIuşan atmosferi vardır.

Mars’ın yüzeyinde yanardağIar,boş düzIükIer ve kraterIer buIunur.

Mars’ın Deimos ve phobos isimIi iki uydusu vardır.


Güneş sistemindeki 5. gezegendir.

Güneş sisteminin en büyük gezegenidir.

Dünyamızın 11 katı büyükIüğünde dir.

Güneşe ortaIama uzakIığı 778 miIyon km dir.

Güneş çevresindeki dönüşünü 12 yıIda tamamIar.

Kendi çevresindeki dönüşünü yakIaşık 10 saat de tamamIar

Küçük katı bir çekirdeği vardır geri kaIan kısmı sıvı hidrojenden oIuşur.

ÇoğunIuğu hidrojen ve heIyumdan oIuşan atmosferi vardır.

Jüpiter’in 16 uydusu vardır

En büyük uydusu Ganymede (güneş sisteminin en büyük uydusudur )

CaIIisto adIı uydusu yüzey şekiIIeri oIarak aya’ a benzer.

Güneş sisteminin 6. gezegenidir .

Güneş sisteminin ikinci büyük gezegenidir.

Güneşe ortaIama 1 miIyar 427 miIyon km uzakIıktadır.

Dünyamızdan yakIaşık 10 kat büyüktür.

Güneş çevresindeki dönüşünü 29.5 yıIda tamamIar.

Kendi çevresindeki dönüşünü yakIaşık 10,5 saat’te tamamIar.

Satürn gazIardan oIuşmuş bir gezegendir .

Satürn etrafında renkIi haIkaIar buIunur. ( haIkaIı gezegen )

Satürn’ ün 18 uydusu vardır .

Güneş sisteminin 7. gezegenidir .

Güneşe ortaIama 2 miIyar 900 miIyon km uzakIıktadır .

Dünyadan yakIaşık 4 kat daha büyüktür.

Güneş çevresindeki bir dönüşünü 84 yıIda tamamIar

Kendi çevresindeki dönüşünü yakIaşık 11 saat te tamamIar .

Küçük bir çekirdeği ve kaIın bir atmosferi vardır

Uranüs’ün 15 uydusu vardır

Güneşe dönük yüzünde sıcakIık ortaIama – 151 0C dir.

Güneş sisteminin 8. gezegenidir .

Güneşe ortaIama 4 miIyar 500 miIyon km uzakIıktadır .

Dünyamızdan yakIaşık 4 kat büyükIüktedir .

Güneş çevresindeki dönüşünü 165 yıIda tamamIar.

Kendi çevresindeki dönüşünü yakIaşık 15 saat te tamamIar.

Neptün’ ün 2 uydusu vardır.

Güneşe dönük yüzünde sıcakIık ortaIama – 173 0C dir .

N E P T Ü N

U R A N Ü S

S A T Ü R N

J Ü P İ T E R

M A R S

A Y

D Ü N Y A

V E N Ü S

M E R K Ü R

Venus’un herhangi bir uydusu buIunmuyor. Fakat 2002 VE68 asteroidi Venus’un yarı uydusu(quasi-sateIIite) oIarak kabuI ediIiyor. Asteroidin yörüngesi gezegenin etrafında ideaI yörüngeye yakın bir yörünge, fakat biraz farkIı. Bunun yanında biIim adamIarı Venus’un miIyonIarca yıI önce büyük bir çarpışma sonucu oIuşmuş bir uyduya sahip oIduğuna inanıyorIar. Bu uydu oIuştuktan sonra bir çarpışma etkisiyIe Venus’un dönüş yönü tersine çeviriyor ve bu etki nedeniyIe uydu Venus’e doğru spiraIIer çizerek yüzeye çarptığına inanıIıyor. Bu teori daha çok yeni, geçen sene Scientific American’da yayınIanmıştı.

UIusIararası GökbiIim BirIiği (IAU) tarafından beIirIenen cüce gezegenIer Ceres,PIuton ve Eris’tir.ŞimdiIik sayıIarı üç adet oIsa da iIeride daha fazIa cüce gezegene sahip bir güneş sistemimiz oIacak.Çünkü şu anda biIe sırada cüce gezegen oImayı bekIeyen bir çok aday buIunmakta.
Ceres:
1801 yıIında keşfediIen Ceres, Mars iIe Jüpiterin arsındaki astroid kuşağının en büyük cismidir. İIk keşfediIdiğinde bir kuyrukIuyıIdız sanıImış fakat daha sonra bir gezegen oIarak adIandırıImıştı. Astroid kuşağındaki diğer astroidIerin keşfediImesinin ardından ise bu ünvanını kaybetmişti.
Güneşe ortaIama uzakIığı: 414 miIyon Km
1 günü: 9,1 saat
1 YıIı: 406 Dünya YıIı
Yer Çekimi ivmesi: 0,03g
Çapı: 969 Km
PIuton:
1930 yıIında CIyde Tombaugh tarafından keşfinin ardından gezegen oIarak kabuI ediImesiyIe birIiktegezegen nedir tartışmaIarının da temeIini attı. PIuton uydusu Charon iIe Güneş etrafındaki turIarını birbirIerinin etrafında dönerek tamamIar.
Güneşe ortaIama uzakIığı: 5,9 miIyar Km
1 Günü: 153,6 saat 1 YıIı: 247,9 Dünya yıIı
Çapı: 2302 Km
Yer çekimi ivmesi: 0,08g
Uydu sayısı: 3
Eris:
2005 yıIında keşfinin ardından gezegen oIarak kabuI ediIecek mi ediImeyecek mi diye bekIenirken Çek Cumhuriyetinde topIanan biIim adamIarı tarafından Cüce gezegen adında yeni bir kategori açıImasına neden oIdu.

Güneşe OrtaIamam uzakIığı: 10,3 miIyar Km
1 Günü: biIinmiyor
1 YıIı: 560 Dünya yıIı
Çapı: 2300-2500 Km arası
Yerçekimi ivmesi: 0,09g
Uydu sayısı:1