Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) Fethiye Ali Sıtkı Mefharet Koçman Meslek Yüksekokulu Çevre Koruma Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Memiş Kesdek, Muğla’da bulunan iki yeni böcek türüne bölgenin isminden esinlenerek “Archicarabus wiedemanni sekiensis” ve “Procrustes coriacus muglaensis” adını verdiklerini bildirdi.
Kesdek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni tespit edilen böcek türlerinden birinin Seydikemer ilçesine bağlı Seki beldesinde, diğerinin ise il merkezinde tespit edildiğini anlattı.
Yaptığı çalışmayla yeni böcek türlerinin bilim dünyasına kazandırıldığını ifade eden Kesdek, böceklerin ait olduğu grubun isminin Yunanca Carabidae olan boynuzlu böcek” anlamına geldiğini, İngilizce’sinin “Ground Beetles”, Türkçe’de de “toprak böcekleri” veya “yer böcekleri” olarak adlandırıldığını söyledi.
Carabidae Coleoptera (Kın Kanatlılar) familyasından dünyada değişik alt familyalara bağlı yaklaşık 40 bin türün bulunduğunu vurgulayan Kesdek, Türkiye’de ise bin 100’ün üzerinde tür bilindiğini kaydetti.
Kesdek, bugüne kadar yaptığı araştırmalarda Türkiye’de Carabidae familyasına ait ve daha önce tanımlanmış çok sayıda türü makale olarak yayınladıklarını belirterek, “Bunlardan 2’si dünya için ilk defa bilim dünyasına kazandırıldı. Dünyada ilk kez tespit edilen bu 2 böcek ve özellikleri, Fransa’da bilim dergisi ‘Coléoptéres’ Dr. Thierry Deuve’ katkılarıyla dünyaya duyuruldu. Keşfedilen böceklere bulundukları yerlerin isimleri ‘Archicarabus wiedemanni sekiensis’ ve ‘Procrustes coriacus muglaensis’ verildi” dedi.
Türkiye’nin coğrafi konumu nedeniyle başta böcekler olmak üzere çok çeşitli canlı gruplarını bünyesinde barındırdığına işaret eden Kesdek, bu özelliği sayesinde Türkiye’nin biyolojik çeşitlilik açısından adeta bir kıta özelliği gösterdiğini vurguladı.
Geçmişte Anadolu’da yaşamış ancak günümüzde nesilleri tükenmiş birçok böcek türünün varlığının fosil kalıntılarından anlaşıldığını bildiren Kesdek, Türkiye’de bitki ve hayvan türlerinin fazla olmasının biyolojik zenginliğin bir göstergesi olduğunu, farklı araştırıcılar tarafından bugüne kadar dünyada 1 milyon 742 bin canlı türünün tanımlandığını, tahminlere göre yaklaşık 4 milyon 926 bin civarında canlı türü olduğunu ifade etti.
Kesdek, böceklerin dünya üzerinde yaklaşık 400 milyon yıldan bu yana yaşamlarını sürdürdüklerini, bilinen böcekler içerisinde kın kanatlılar takımının ise 350 bin türünün varlığının araştırıcılar tarafından belirlendiğini anlattı.
Çalışma konusu yer böcekleri veya toprak böcekleri familyasının sahip olduğu çok sayıda cinsler ve türleri ile bu takım içerisinde en büyük üçüncü familyayı oluşturduğuna dikkati çeken Kesdek, bütün böcek gruplarının ise yüzde 6-8’ini kapsadığını belirtti.
Her geçen yıl yeni tanımlanan türlerle bu sayının giderek arttığını, bunların çoğunun faydalı ve zararsız olmasına karşın, çok azının ekonomik düzeyde zarar yaptıklarını dile getiren Kesdek, şöyle konuştu:
“Bu familyaya ait türlerin büyük kısmı predatör (avcı) olarak sümüklü böcekler, salyangozlar, topraktaki ve doğadaki birçok böcek larvalarıyla beslenmektedir. Carabidae türleri ile ilgili faunistik araştırmaları daha çok Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde Erzurum, Erzincan, Kars, Ardahan, Iğdır ve Artvin illerinde yaptım ancak az da olsa diğer illerinden de toplanan bu gruba ait böcekleri yayınladım.”
Yabancı bilim adamları ülkemizdeki türleri yurt dışına taşıyor iddiası
Kesdek, Türkiye’de böcek gruplarında özellikle yerli araştırmacılar tarafından yapılan faunistik ve sistematik çalışmaların sayısının çok az olduğunun altını çizerek, şunları söyledi:
“Sınırlı olan bu çalışmalar ise daha çok yabancı araştırıcılar tarafından yapılmış, çok sayıda yeni türler tanımlanmıştır. Özellikle turistik amaçla ülkemize gelen pek çok yabancı bilim adam, turistik gezintileri veya yürüyüşleri bahane ederek farklı bölgelerden veya lokalitelerinden birçok canlı türü ülkelerine götürmekte ve yeni olarak kaydetmektedir. Yeni buldukları böceklere veya hayvanlara telaffuz edemeyeceğimiz isimler vermektedirler. Hatta üzülerek belirteyim ki Doğu Anadolu’dan buldukları böceklere ‘ermenicus’, Karadeniz bölgesinden buldukları yeni türe ise ‘ponticus’ gibi isimler verdikleri görülmektedir. Bunlar bizi üzmektedir.”
Vatandaşlar ihbar etsin
Yrd. Doç. Dr. Kesdek, yürütülen çalışmalarda vatandaşların da kendilerine destek vermelerini istedi.
Ormanlık alanlarda kendilerine turist süsü veren şüphelendiklerin ihbar edilmesini isteyen Kesdek, “Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğüne veya güvenlik güçlerine bu kişileri bildirmelerini halkımızdan rica ediyorum. Yeni böcek türü tespit etmemden daha çok halkımızın dikkatlerini bu noktaya çekmeyi amaç edindim. Önceki yıllarda da Erzurum ve Artvin’den dünya için 2 yeni böcek türü tanımlamıştık ve o dönemde yakın illerdeki valiliklere bu konuda yazı göndermiştik. Bunların dikkate alınacağını ve vatandaşlarımızın bu konuda hassas davranacaklarını ümit ediyoruz” diye konuştu.
Kaynak: AA
Türk bilimciler yeni böcek türleri tespit etti
